Cuộc biểu tình ông già Noel trên TTCK

Điểm nhấn chính:

- Cuộc biểu tình của ông già Noel là xu hướng thị trường chứng khoán tăng giá trong mùa Giáng sinh.

- Các giả định cho sự phục hồi này bao gồm việc tăng cường mua sắm trong kỳ nghỉ lễ, tâm lý theo mùa và các nhà đầu tư tổ chức giải quyết sổ sách của họ trước khi đi nghỉ.

- Giống như nhiều điểm bất thường trên thị trường, đợt tăng giá của ông già Noel có thể là ngẫu nhiên và không có gì đảm bảo trong tương lai.  

Cuộc biểu tình ông già Noel là gì?

Cuộc biểu tình ông già Noel (Santa Claus rally) là một hiệu ứng lịch sử liên quan đến việc tăng giá cổ phiếu trong 5 ngày giao dịch cuối cùng của tháng 12 và 2 ngày giao dịch đầu tiên vào tháng 1 tiếp theo. Mặc dù không được xác định cho đến tận năm 1972 bởi Yale Hirsch, nhưng xu hướng này đã có từ ít nhất năm 1900.

Nguyên nhân dẫn đến cuộc biểu tình ông già Noel

Thực chất, vẫn chưa có một lý do nào được chấp nhận chung về nguyên nhân khiến cuộc biểu tình ông già Noel xảy ra. Các giả định cho cuộc biểu tình này bao gồm:

1. Chi tiêu cho kỳ nghỉ lễ tăng cao

Một số lý do có thể giải thích cho hiện tượng này là nhu cầu mua sắm của người dân trong kỳ nghỉ lễ tăng cao. Nhưng không thể kết luận rõ ràng là do chi tiêu vì cuộc biểu tình ông già Noel diễn ra sau lễ Giáng sinh. Tuy nhiên, khoảng thời gian từ Giáng sinh đến năm mới, khi nhiều người nghỉ làm, họ có xu hướng bận rộn với hoạt động mua sắm, hay trả lại những món quà không mong muốn, mua những mặt hàng trong danh sách mong muốn chưa nhận được và khai thác đợt giảm giá cuối năm.

2. Thu lỗ thuế

Bên cạnh đó, vào đầu tháng 12, các nhà đầu tư cũng mong muốn giảm lợi nhuận chịu thuế và cân bằng lại danh mục đầu tư, nên họ thường bán những cổ phiếu bị mất giá trị, hành động này được gọi là thu lỗ thuế. Về mặt lý thuyết, việc bán cổ phiếu quy mô lớn này sẽ làm giảm giá nhiều cổ phiếu và tạo tiền đề cho việc tăng giá cổ phiếu vào cuối năm.

3. Ít nhà giao dịch tổ chức

Thường, thời điểm cuối năm, các doanh nghiệp hoặc tổ chức sẽ thực hiện quyết toán sổ sách, nên họ sẽ ít thực hiện giao dịch vào cuối năm và có xu hướng nghỉ ngơi nhiều hơn. Nhưng không có sự đồng thuận cho việc vắng mặt hoặc hoạt động giảm sút của họ có thể góp phần vào cuộc biểu tình của ông già Noel như thế nào.

Hiểu theo cách khác, ít nhà đầu tư tổ chức hơn nghĩa là ít bán khống hơn. Vị thế bán là dấu hiệu của tâm lý giảm giá. Nếu không có dấu hiệu này, thị trường sẽ có một đợt bùng nổ hoạt động tăng giá ngắn hạn, tự kéo dài.

Vì thế, trong thời gian này, hầu hết nhà đầu tư giao dịch trên thị trường là những nhà đầu tư giao dịch bán lẻ, họ có xu hướng lạc quan hơn, cộng với niềm tin về nhu cầu chi tiêu dịp lễ tăng cao giúp các công ty có lợi nhuận sẽ thúc đẩy thị trường chứng khoán hoạt động bùng nổ hơn.

4. Chi tiêu và đầu tư tiền thưởng cuối năm

Một giả thuyết khác cho cuộc biểu tình ông già Noel là người lao động sẽ sử dụng tiền thưởng cuối năm dể chi tiêu hoặc đầu tư, từ đó đẩy giá cổ phiếu lên cao. Tuy nhiên, không phải công ty nào cũng trả tiền thưởng. Bởi nó được tính sau năm tài chính của công ty kết thúc và có thể được tính dựa trên hiệu quả hoạt động hàng năm của công ty. Và ngay cả khi một công ty trao thưởng vào tháng 12, chúng có thể không xuất hiện trong tiền lương của người lao động cho đến giữa tháng Giêng.

5. Tâm lý FOMO

Đương nhiên, chẳng nhà đầu tư nào muốn bỏ lỡ đợt tăng giá bùng nổ như này. Khi hiệu ứng ông già Noel xảy ra, mọi người đều kỳ vọng giá cổ phiếu tăng và muốn được hưởng lợi từ đợt tăng giá này. Họ sẽ mua cổ phiếu, khiến chúng tăng giá một cách bất thường.

Một số thống kê thú vị về hiện tượng ông già Noel

Theo Wall Street Journal, trong lịch sử, chỉ số S&P 500, chỉ số trung bình công nghiệp Dow Jones (DJIA) và Nasdaq Composite đã tăng khoảng 80% thời gian trong thời kỳ biểu tình của ông già Noel. Lợi nhuận trung bình của S&P 500, Dow và Nasdaq Composite trong giai đoạn này lần lượt là 1.3%, 1.4% và 1.8%.

Tháng 12

Khi các nhà đầu tư xem xét dữ liệu S&P 500 trong vòng 20 năm trong tuần tính đến ngày 25/12 từ năm 2002 đến năm 2022, có rất ít bằng chứng cho thấy rõ về bất kỳ cuộc biểu tình ông già Noel. Theo đó, có 13 tuần có lợi nhuận dương, 5 tuần có lợi nhuận âm và 2 tuần không có thay đổi. Phạm vi kéo dài +5.4% vào năm 2021 đến -10.7% vào năm 2018.

Nguồn: Investopedia

Tháng 1

Theo Yale Hirsch, hai ngày giao dịch đầu tiên của tháng 1 đều được tính vào đợt tăng giá. Các nhà đầu tư có thể mua cổ phiếu với dự đoán giá cổ phiếu sẽ tăng trong tháng 1, hay còn gọi là Hiệu ứng tháng Giêng. Một số nghiên cứu chỉ ra rằng cổ phiếu giá trị sẽ vượt trội hơn so với cổ phiếu tăng trưởng trong tháng 12.

Một số nhà đầu tư có thể đang thực hiện việc thu lỗ thuế và mua lại hoặc đầu tư tiền thưởng cuối năm vào thị trường. Đối với một số nhà đầu tư, tháng Giêng cũng có thể là tháng tốt nhất để bắt đầu một chương trình đầu tư hoặc thực hiện các quyết tâm cho năm mới.

Cuộc biểu tình ông già Noel có thật không?

Phân tích ban đầu về cuộc biểu tình của ông già Noel không đáp ứng được các tiêu chuẩn cơ bản về tính nghiêm ngặt trong học thuật. Một nghiên cứu được công bố trên Tạp chí Kế hoạch Tài chính năm 2015 đã cố gắng khắc phục sự thiếu chặt chẽ này bằng cách kiểm tra ý nghĩa thống kê. Nghiên cứu này đã kiểm tra ba chỉ số chứng khoán chính của Hoa Kỳ là Russell 2000, S&P 500 và Nasdaq Composite. Nghiên cứu cũng kiểm tra lợi nhuận ở 15 quốc gia phát triển khác, tổng mẫu bao gồm 8 quốc gia nơi phần lớn cư dân theo đạo Thiên Chúa và 8 quốc gia không theo đạo Thiên Chúa. Ngày bắt đầu cũng khác nhau đối với từng chỉ số đó.

Nghiên cứu này cho thấy hiệu ứng ông già Noel là có thật. Không chỉ vậy, nó còn đạt được phát hiện này bằng cách sử dụng khung thời gian ít “hào phóng” hơn nhằm mục đích loại bỏ ảnh hưởng tích cực của hiệu ứng tháng Giêng có thể xảy ra. Nó chỉ phân tích lợi nhuận trong bốn hoặc năm ngày giao dịch, tùy thuộc vào năm, từ Giáng sinh đến Năm mới.

Tuy nhiên, ít nhất hai nghiên cứu học thuật khác, mặc dù ít nghiêm ngặt hơn, phát hiện ra rằng không có cuộc biểu tình nào của ông già Noel thực sự tồn tại. Cả 2 nghiên cứu đều sử dụng các tập dữ liệu nhỏ hơn.

Theo phân tích của đại học Toronto, từ năm 1987 đến năm 2016, không có bằng chứng nào về cuộc biểu tình của ông già Noel trong S&P 500. Khi phân tích ý nghĩa thống kê về lợi nhuận hàng ngày của S&P 500 và Nasdaq trong khoảng thời gian 22 năm từ ngày 1 tháng 1 năm 2000 đến ngày 31 tháng 12 năm 2021, giáo sư tài chính và kinh tế Jayden B. Patel cũng nhận thấy rằng không có cuộc biểu tình ông già Noel thực sự nào từng xảy ra.  

Cần làm gì trong thời gian ông già Noel biểu tình?

Các nhà đầu tư thường chú ý đến xu hướng mang tính chu kỳ và tìm cách khai thác các mô hình lịch sử. Nhưng đó luôn là một đề xuất tương đối ngẫu nhiên và cuộc biểu tình của ông già Noel cũng không ngoại lệ. Các nhà đầu tư theo dõi rủi ro và lợi nhuận của họ thông qua việc định cỡ vị thế và dừng lệnh nếu vị thế đi ngược lại chúng.

Quan sát cuộc biểu tình của ông già Noel là điều bình thường trong phân tích đầu tư, nhưng cố gắng đánh đổi hiện tượng này lại là một vấn đề khác. Nhà đầu tư nên lưu ý chiến lược giao dịch trong giai đoạn này, bao gồm mức dừng lỗ và kế hoạch phải làm gì nếu giao dịch không có lãi hoặc bị dừng lại trước Giáng sinh.

Đối với các nhà đầu tư mua và nắm giữ cũng như những người tiết kiệm để nghỉ hưu, cuộc biểu tình của ông già Noel không giúp ích gì nhiều hoặc có thể gây tổn hại cho họ về lâu dài. Đó là một tiêu đề tin tức xảy ra ở vùng ngoại vi nhưng không phải là lý do để trở nên lạc quan hơn hoặc giảm giá hơn trong các cuộc biểu tình của ông già Noel hoặc Hiệu ứng tháng Giêng.