Trợ cấp xuất khẩu

Trợ cấp xuất khẩu (Export subsidy) là hình thức chính phủ hỗ trợ tài chính cho các doanh nghiệp trong nước để khuyến khích họ xuất khẩu hàng hóa hoặc dịch vụ ra thị trường quốc tế. Hình thức trợ cấp bao gồm: hoàn thuế, tín dụng ưu đãi, giảm giá điện/nhiên liệu hoặc hỗ trợ chi phí vận chuyển.

Ví dụ, Ấn Độ từng áp dụng chương trình “Merchandise Exports from India Scheme (MEIS)” với mức trợ cấp từ 2%–5% giá trị xuất khẩu, áp dụng cho hàng nghìn mặt hàng, bao gồm dệt may, hóa chất và máy móc. Tuy nhiên, WTO quy định rằng trợ cấp xuất khẩu bị cấm đối với các nước đã vượt ngưỡng phát triển (GDP bình quân đầu người >1,000 USD), vì làm méo mó thương mại.

Việt Nam cũng đã cam kết xóa bỏ toàn bộ hình thức trợ cấp xuất khẩu theo các hiệp định thương mại tự do như CPTPP hay EVFTA. Cần phân biệt “trợ giá xuất khẩu” với các hình thức hỗ trợ gián tiếp hợp pháp khác như Hỗ trợ hạ tầng, tín dụng ưu đãi cho toàn ngành (không ràng buộc xuất khẩu) được WTO cho phép. Đây là hướng Việt Nam có thể tận dụng.

Trợ giá xuất khẩu tiềm ẩn rủi ro tranh chấp thương mại: Nếu bị kiện tại WTO, nước trợ cấp có thể bị áp biện pháp trừng phạt. Ví dụ, Brazil từng bị Mỹ kiện về trợ cấp ngành bông, dẫn đến lệnh trừng phạt hàng trăm triệu USD.