Quốc hội Việt Nam

Quốc hội Việt Nam (National Assembly of Vietnam) là cơ quan đại biểu cao nhất của nhân dân và là cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất của nước CHXHCN Việt Nam. Quốc hội thực hiện quyền lập hiến, lập pháp, quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước và giám sát tối cao đối với toàn bộ hoạt động của bộ máy nhà nước.

Theo Hiến pháp năm 2013, Quốc hội có 4 chức năng chính:

-  Lập hiến và lập pháp: Quốc hội có quyền xây dựng, sửa đổi và thông qua Hiến pháp, các đạo luật và bộ luật. 

- Quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước: Bao gồm ngân sách nhà nước, chính sách tài chính – tiền tệ quốc gia, quốc phòng – an ninh, chiến lược phát triển kinh tế – xã hội, phê chuẩn các điều ước quốc tế quan trọng...

- Giám sát tối cao: Quốc hội có quyền giám sát hoạt động của Chủ tịch nước, Chính phủ, Tòa án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Kiểm toán Nhà nước...

- Bầu và phê chuẩn nhân sự cấp cao: Quốc hội bầu Chủ tịch nước, Thủ tướng Chính phủ, Chánh án TAND tối cao, Viện trưởng VKSND tối cao, Chủ tịch Quốc hội và các chức danh chủ chốt khác.

Quốc hội được tổ chức theo nhiệm kỳ 5 năm, mỗi nhiệm kỳ có khoảng 500 đại biểu được bầu thông qua bầu cử phổ thông, trực tiếp và bỏ phiếu kín. Trong đó có tỷ lệ đại biểu chuyên trách, đại biểu kiêm nhiệm và đại biểu là người ngoài Đảng. Theo đó, hoạt động Quốc hội thông qua:

- Kỳ họp Quốc hội: Mỗi năm thường tổ chức 2 kỳ họp chính thức (tháng 5–6 và tháng 10–11), ngoài ra có thể triệu tập kỳ họp bất thường.

- Ủy ban Thường vụ Quốc hội: Cơ quan thường trực giữa hai kỳ họp, gồm Chủ tịch, các Phó Chủ tịch và các Ủy viên.

- Các Ủy ban của Quốc hội: ban Pháp luật, Ủy ban Tài chính – Ngân sách, Ủy ban Đối ngoại, Ủy ban Kinh tế

- Đoàn đại biểu Quốc hội: Mỗi tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đều có đoàn đại biểu riêng

Nhìn chung, hoạt động của Quốc hội được thực hiện theo nguyên tắc tập trung dân chủ, thảo luận công khai và quyết định theo đa số. Các dự án luật, nghị quyết và vấn đề lớn đều được trình bày, thẩm tra, thảo luận tại tổ và hội trường trước khi được biểu quyết thông qua bằng hệ thống điện tử.

Quốc hội cũng tiến hành chất vấn và trả lời chất vấn, hoạt động giám sát chuyên đề, lấy phiếu tín nhiệm, tổ chức tiếp xúc cử tri… nhằm bảo đảm sự kết nối giữa đại biểu và nhân dân, và giám sát hiệu quả các cơ quan công quyền.

Trong bối cảnh đổi mới và hội nhập quốc tế sâu rộng, vai trò của Quốc hội ngày càng được nâng cao không chỉ ở phương diện lập pháp, mà còn trong hoạch định chính sách chiến lược và giám sát bộ máy nhà nước một cách minh bạch, hiệu quả và có trách nhiệm.