Cán cân thanh toán

Cán cân thanh toán (Balance of Payments – BOP) là bảng ghi chép toàn bộ các giao dịch kinh tế giữa một quốc gia với phần còn lại của thế giới trong một khoảng thời gian nhất định. Bao gồm:
- Tài khoản vãng lai (Current Account): gồm xuất nhập khẩu hàng hóa, dịch vụ, thu nhập đầu tư và chuyển tiền một chiều.

- Tài khoản vốn (Capital Account): chuyển nhượng tài sản, quyền sử dụng đất.

- Tài khoản tài chính (Financial Account): đầu tư trực tiếp (FDI), đầu tư gián tiếp, vay nợ quốc tế.

Theo số liệu của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, năm 2023, cán cân vãng lai của Việt Nam thặng dư khoảng 8.3 tỷ USD, phần lớn nhờ xuất siêu. Tuy nhiên, tài khoản tài chính lại ghi nhận dòng vốn rút ra, khiến tổng cán cân thanh toán chỉ thặng dư nhẹ. BOP là chỉ báo quan trọng cho thấy sức mạnh kinh tế và áp lực lên tỷ giá hối đoái.

Thâm hụt BOP kéo dài có thể gây mất giá tiền tệ hoặc buộc quốc gia phải vay vốn từ IMF Ngược lại, thặng dư BOP giúp Ngân hàng Nhà nước mua vào ngoại tệ, tăng dự trữ ngoại hối và ổn định tỷ giá. Mối liên hệ giữa cán cân thanh toán và khủng hoảng tài chính: Khủng hoảng châu Á 1997 và Argentina 2001 đều bắt nguồn từ thâm hụt BOP kéo dài, dẫn tới dòng vốn tháo chạy và sụp đổ tiền tệ.