Chi phí cơ hội

Chi phí cơ hội (Opportunity cost) là giá trị hoặc lợi ích của một lựa chọn thay thế so với giá trị của những gì được lựa chọn. Nói cách khác, chi phí cơ hội thể hiện những lợi ích tiềm năng mà một doanh nghiệp hay cá nhân bỏ lỡ khi lựa chọn phương án này thay vì phương án khác. Trong đầu tư, chi phí cơ hội được coi là lợi ích hay lợi nhuận kỳ vọng trên các khoản đầu tư mà bạn đang đánh giá. Mặc dù chi phí cơ hội không thể được dự đoán một cách hoàn toàn chắc chắn nhưng việc cân nhắc chúng có thể giúp đưa ra quyết định tốt hơn.

Chi phí cơ hội được tính toán dựa trên công thức:

Chi phí cơ hội = Giá trị của lựa chọn bị bỏ qua – Giá trị của lựa chọn được chọn

Nếu chi phí cơ hội là số dương, nghĩa là lựa chọn bị bỏ qua có giá trị tiềm năng cao hơn phương án hiện tại của bạn. Nếu chi phí cơ hội là số dương, thì lựa chọn bị bỏ qua có giá trị tiềm năng thấp hơn phương án hiện tại của bạn.

Ví dụ, bạn có 100 triệu đồng nhàn rỗi và muốn dùng nó để đầu tư sinh lời, bạn có hai lựa chọn đầu tư như sau: Đầu tư vào cổ phiếu với lợi suất đầu tư dự kiến là 20%/năm hoặc đầu tư vào trái phiếu với lãi suất 10%/năm.

Nếu bạn chọn đầu tư vào cổ phiếu vì suất sinh lợi cao hơn, thì chi phí cơ hội lúc này là -10% (= 10% - 20%); nghĩa là cơ hội ở đây là âm và không đáng để suy nghĩ tới.

Tuy nhiên, đầu tư vào cổ phiếu tiềm ẩn nhiều rủi ro hơn trái phiếu và chi phí cơ hội thực sự ở đây chính là lợi ích về mặt rủi ro ít hơn của việc đầu tư vào trái phiếu.

Phân tích chi phí cơ hội cũng rất quan trọng trong hoạch địch ngân sách vốn của doanh nghiệp. Kể cả khi sử dụng vốn vay hay vốn cổ phần, công ty đều phải gánh chịu chi phí lãi vay hoặc trả nhiều tiền hơn cho cổ đông của mình. Và mỗi lựa chọn đều có chi phí cơ hội.