Nhồi kênh phân phố

Nhồi kênh phân phối (Channel stuffing) là khi một công ty cố tình đẩy lượng lớn hàng hóa vào hệ thống phân phối (nhà bán buôn, nhà bán lẻ) nhằm ghi nhận doanh thu cao hơn trong kỳ báo cáo, bất kể khả năng tiêu thụ thực tế của thị trường. Đây là một hình thức ghi nhận doanh thu sớm và có thể tạo ra hình ảnh doanh thu tăng trưởng ảo trong ngắn hạn, trong khi thực chất nhu cầu thị trường không thay đổi hoặc thậm chí giảm. Nhồi kênh phân phối thường được thực hiện vào thời điểm cuối quý hoặc cuối năm tài chính.

Mục đích của nhồi kênh phân phối :

- Đạt mục tiêu doanh thu và quản trị ngắn hạn.

- Nhằm làm đẹp báo cáo tài chính, hỗ trợ cho các kế hoạch IPO, phát hành cổ phiếu hoặc vay vốn.

- Có thể đẩy giá cổ phiếu tăng tạm thời, mang lại lợi ích tức thời cho cổ đông và ban lãnh đạo. 

- Áp lực từ cổ đông, HĐQT và nhà đầu tư là nguyên nhân phổ biến thúc đẩy hành vi ghi nhận doanh thu sớm.

Hệ quả tiêu cực của nhồi kênh phân phối là, khi thực hiện ở quy mô lớn hoặc có chủ đích che giấu, có thể bị coi là hành vi gian lận kế toán. Và, gây tồn kho lớn ở hệ thống phân phối, dẫn đến các hệ quả như trả hàng, chiết khấu sâu, phá giá, ảnh hưởng xấu tới thương hiệu và kết quả kinh doanh trong các kỳ sau.

Ví dụ, CTCP Dược phẩm Cửu Long (DCL). Trong các kỳ báo cáo Q2-Q3/2019, DCL ghi nhận doanh thu tăng đột biến, đặc biệt vào tuần cuối cùng của mỗi quý, làm dấy lên nghi ngờ rằng công ty giao hàng tồn kho cho nhà phân phối để ghi nhận doanh thu, bất chấp đầu ra thị trường chưa thực sự tiêu thụ.

Kiểm toán viên đã lưu ý trong báo cáo tài chính rằng lượng hàng tồn kho tại các nhà phân phối tăng bất thường, đồng thời không có sự tương quan với mức tiêu thụ đầu cuối, cho thấy hành vi "nhồi hàng". UBCKNN đã cảnh báo công ty về việc phải điều chỉnh lại cách thức ghi nhận doanh thu, đồng thời đưa vào diện giám sát đặc biệt về báo cáo tài chính các quý sau.

Trong những năm gần đây, với sự giám sát chặt chẽ hơn từ Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, sự khắt khe của kiểm toán độc lập, cũng như sự trưởng thành của nhà đầu tư trong việc phân tích dòng tiền và kiểm soát chất lượng doanh thu, các hành vi nhồi kênh phân phối tại các doanh nghiệp niêm yết lớn đã dần bị hạn chế.