Cổ tức là gì và tại sao các công ty lại trả cổ tức?

Điểm nhấn chính:

- Cổ tức thể hiện việc phân phối lợi nhuận của công ty cho các cổ đông, dựa trên số lượng cổ phần đang nắm giữ trong công ty.

- Các cổ đông mong đợi các công ty mà họ đầu tư sẽ trả lại lợi nhuận, nhưng không phải tất cả các công ty đều trả cổ tức.

- Các công ty ở giai đoạn khởi sự sẽ giữ lại thu nhập trong khi các công ty ở giai đoạn tăng trưởng sẽ sử dụng khoản đó để chi trả cổ tức.

Mỗi loại cổ tức đều có ưu điểm và nhược điểm, và các nhà đầu tư nên xem xét các yếu tố này một cách cẩn thận trước khi quyết định có nên đầu tư vào một công ty. 

Các loại cổ tức

1. Cổ tức tiền mặt

Cổ tức tiền mặt là hình thức cổ tức phổ biến nhất, và nó liên quan đến việc một công ty trả tiền mặt trên mỗi cổ phần cho các cổ đông của mình. Cổ tức bằng tiền mặt thường được trả từ lợi nhuận của công ty và số tiền cổ tức được quyết định bởi hội đồng quản trị.

Ví dụ: Công ty XYZ có kế hoạch chi trả cổ tức năm 2022 bằng tiền mặt với tỷ lệ 12% (trên mệnh giá cổ phiếu là 10,000đ). Nghĩa là cổ đông sở hữu 1 cổ phiếu XYZ sẽ nhận được 1,200đ.

2. Cổ tức cổ phiếu, cổ phiếu thưởng

Cổ tức cổ phiếu, hay cổ phiếu thưởng là cổ tức được trả dưới dạng cổ phiếu phát hành thêm. Điều này có nghĩa các cổ đông nhận được cổ phiếu bổ sung của công ty thay vì tiền mặt. Cổ tức bằng cổ phiếu thường được phát hành khi một công ty muốn giữ lại tiền lợi nhuận của mình với mục đích tái đầu tư hoặc khác.

Ví dụ: Công ty XYZ có kế hoạch chia sổ tức năm 2022 bằng cổ phiếu với tỷ lệ 30%. Nghĩa là cổ đông sở hữu 1,000 cổ phiếu XYZ sẽ được nhận 300 cổ phiếu mới.

Tại sao các công ty trả cổ tức?

Các công ty trả cổ tức vì nhiều lý do, tất cả đều được thiết kế để tối đa hóa giá trị cổ đông. Những lý do chính khiến các công ty trả cổ tức là:

1. Thu hút và giữ chân các nhà đầu tư: Một công ty trả cổ tức đều đặn, điều đó là dấu hiệu cho các nhà đầu tư rằng công ty đó ổn định về mặt tài chính và cam kết chia sẻ lợi nhuận. Điều này đặc biệt hấp dẫn đối với các nhà đầu tư tìm kiếm thu nhập ổn định từ các khoản đầu tư của họ.

2. Tăng giá trị cho cổ đông: Cổ tức có thể làm tăng giá trị cổ phiếu của công ty bằng cách mang lại nguồn thu nhập ổn định cho các cổ đông. Điều này có thể làm cho cổ phiếu của công ty trở nên hấp dẫn hơn đối với các nhà đầu tư, thúc đẩy nhu cầu và tăng giá cổ phiếu. Hơn nữa, bằng cách trả lại lợi nhuận cho các cổ đông thông qua cổ tức, các công ty có thể thể hiện sự tin tưởng vào khả năng tạo ra lợi nhuận trong tương lai và phát triển kinh doanh của họ.

3. Thực hiện nghĩa vụ đối với cổ đông: Cổ đông là chủ sở hữu của công ty, công ty có nghĩa vụ hoàn trả lợi nhuận cho chủ sở hữu. Bằng cách trả cổ tức, các công ty có thể thực hiện nghĩa vụ này và thể hiện cam kết của họ đối với lợi ích của các cổ đông.

4. Cân nhắc về thuế: Trong một số trường hợp, các công ty trả cổ tức để tận dụng các lợi ích về thuế. Đối với các nhà đầu tư doanh nghiệp, cổ tức phải chịu thuế thu nhập doanh nghiệp 20%. Tuy nhiên, nếu nhà đầu tư tổ chức đáp ứng một số điều kiện, tỷ lệ này có thể giảm xuống 0%. Bằng cách trả cổ tức đủ điều kiện, các công ty có thể cung cấp cho các nhà đầu tư một cách hiệu quả về thuế để thu lợi nhuận từ các khoản đầu tư của họ.

5. Quản lý dự trữ tiền mặt: Các công ty cũng có thể trả cổ tức như một cách để quản lý tiền mặt của họ. Khi một công ty có tiền mặt dư thừa trên bảng cân đối kế toán có thể chọn trả tiền mặt cho các cổ đông thông qua cổ tức thay vì giữ nó. Điều này có thể giúp tránh rủi ro đầu tư quá mức vào doanh nghiệp hoặc nắm giữ quá nhiều tiền mặt không sinh lãi.

Nhìn chung, các công ty trả cổ tức vì nhiều lý do, tất cả đều được thiết kế để tối đa hóa giá trị cổ đông. Bằng cách thu hút và giữ chân các nhà đầu tư, tăng giá trị cho cổ đông, đáp ứng nghĩa vụ của cổ đông, tận dụng các ưu đãi về thuế và quản lý dự trữ tiền mặt, các công ty có thể mang lại nguồn thu nhập ổn định cho các cổ đông của họ đồng thời thể hiện cam kết tạo ra giá trị lâu dài cho chủ sở hữu của họ.

Trả cổ tức ảnh hưởng như thế nào đến tình hình tài chính của công ty?

Trả cổ tức bằng tiền mặt làm giảm lượng tiền mặt và theo đó làm giảm tài sản của công ty và vốn chủ sở hữu của công ty. Việc giảm tiền mặt này có thể ảnh hưởng đến khả năng đầu tư vào các cơ hội tăng trưởng, đáp ứng các chi phí bất ngờ hoặc quản lý nợ của công ty. Trả cổ tức bằng tiền mặt làm giảm vốn chủ sở hữu của công ty vì cổ tức thường được trả từ lợi nhuận giữ lại, là một phần của vốn chủ sở hữu của công ty. Do đó, việc trả cổ tức làm giảm lượng lợi nhuận giữ lại trên bảng cân đối kế toán, từ đó làm giảm vốn chủ sở hữu công ty.

Cuối cùng, chi trả cổ tức bặng tiền mặt làm giảm vốn hóa thị trường của công ty. Vốn hóa thị trường là tổng giá trị cổ phiếu đang lưu hành của một công ty. Khi một công ty trả cổ tức, nó sẽ làm giảm lượng tiền mặt trên bảng cân đối kế toán, đồng thời giá cổ phiếu của công ty sẽ bị điều chỉnh giảm, làm giảm vốn hóa thị trường. Tuy nhiên, nó cũng có thể tích cực nếu các nhà đầu tư coi cổ tức là dấu hiệu của sự ổn định tài chính và cam kết trả lại giá trị cho cổ đông. Điều này có thể dẫn đến tăng nhu cầu đối với cổ phiếu, đẩy giá cổ phiếu lên và tăng vốn hóa thị trường.

Đối với việc chia cổ tức bằng cổ phiếu ngược lại là viêc giảm lợi nhuận giữ lại và tăng lượng cổ phần phát hành. Tại thị trường Việt Nam tin chia cổ tức bằng cổ phiếu thường được đánh giá rất tích cực, và giá cổ phiếu thường tăng trước ngày chốt danh sách cổ đông.

Cổ tức của chứng chỉ quỹ

Cổ tức được trả bởi các quỹ, chẳng hạn như trái phiếu hoặc quỹ tương hỗ, khác với cổ tức được trả bởi các công ty. Các quỹ sử dụng nguyên tắc giá trị tài sản ròng (NAV), phản ánh giá trị của các khoản nắm giữ hoặc giá trị tài sản mà quỹ có trong danh mục đầu tư của mình.

Các khoản thanh toán cổ tức thường xuyên không nên bị nhầm lẫn là quỹ đang hoạt động tốt. Ví dụ, một quỹ đầu tư trái phiếu có thể trả cổ tức hàng tháng. Điều này là do họ nhận được tiền lãi hàng tháng từ các khoản nắm giữ có lãi và chỉ chuyển một phần thu nhập hoặc toàn bộ thu nhập lãi cho các nhà đầu tư của quỹ. Các quỹ đầu tư trả cổ tức từ thu nhập từ các cổ phiếu khác nhau hiện có trong danh mục hoặc từ việc bán một số cổ phiếu nhất định và phân phối lãi vốn.

Chứng khoán cơ bản cho người mới bắt đầu - Các lưu ý quan trọng

Đối với các nhà đầu tư mới, chi trả cổ tức có thể là một công cụ hữu ích để tạo thu nhập và xây dựng sự giàu có trong dài hạn. Tuy nhiên, có một số đặc điểm cần xem xét khi đánh giá các cổ phiếu trả cổ tức.

Đầu tiên là phải xem xét tỷ suất cổ tức. Đây là khoản chi trả cổ tức hàng năm chia cho giá cổ phiếu hiện tại. Tỷ suất cổ tức cao rất hấp dẫn, nhưng chúng cũng là một dấu hiệu cảnh báo rằng công ty đang gặp khó khăn hoặc không thể duy trì cổ tức trong thời gian dài.

Thứ hai, điều quan trọng là phải xem xét các tác động về thuế của việc trả cổ tức và điều đó ảnh hưởng như thế nào đến chiến lược hay lợi nhuận đầu tư tổng thể của bạn.

Cuối cùng, nên nhớ là việc chi trả cổ tức không được đảm bảo. Mặc dù nhiều công ty có lịch sử trả cổ tức đều đặn, nhưng các điều kiện kinh tế và thị trường có thể thay đổi nhanh chóng và ảnh hưởng đến khả năng chi trả cổ tức của công ty. Điều quan trọng là phải đánh giá sức khỏe tài chính của công ty và triển vọng tương lai trong dài hạn, thay vì chỉ dựa vào các khoản thanh toán cổ tức trong quá khứ.

Tititada - Đầu tư chứng khoán cùng chuyên gia

Cách bắt đầu đầu tư chứng khoán: tự xây dựng, quản lý danh mục đầu tư của mình. Đầu tư bài bản, phù hợp với tài chính, quản trị rủi ro chứng khoán của chính bạn