Đầu tư vào phát triển AI làm động lực tăng trưởng kinh tế

Điểm nhấn chính:

- AI dự kiến đóng góp 15.7 nghìn tỷ USD vào GDP toàn cầu vào năm 2030, trở thành yếu tố quan trọng thúc đẩy năng suất, tạo việc làm mới và thay đổi mô hình kinh doanh.

- Trung Quốc dự báo sẽ hưởng lợi lớn nhất từ AI với mức đóng góp 26% GDP vào năm 2030, nhờ sự tập trung phát triển nhân tài, đầu tư mạnh và ứng dụng rộng rãi trong công nghiệp.  

AI -  Động lực tăng trưởng kinh tế và cơ hội đầu tư

Trí tuệ nhân tạo (AI) không còn là một khái niệm xa vời mà đã trở thành động lực quan trọng thúc đẩy tăng trưởng kinh tế toàn cầu. Theo dự báo của PwC, AI có thể đóng góp 15.7 nghìn tỷ USD vào GDP thế giới vào năm 2030, tương đương 14% tổng GDP toàn cầu, con số này thậm chí còn lớn hơn tổng sản lượng của Trung Quốc và Ấn Độ cộng lại. Trong đó, 6.6 nghìn tỷ USD sẽ đến từ việc gia tăng năng suất, trong khi 9.1 nghìn tỷ USD đến từ sự tăng trưởng nhu cầu tiêu dùng. Điều này tạo ra cơ hội lớn cho các doanh nghiệp và quốc gia đầu tư vào AI ngay từ bây giờ, giúp họ tối ưu hóa hoạt động và mở rộng thị trường.

AI không chỉ là một xu hướng công nghệ mà còn là một khoản đầu tư chiến lược mang lại nhiều lợi ích thiết thực, được thúc đẩy bởi ba yếu tố chính:

- Gia tăng năng suất thông qua tự động hóa: AI giúp doanh nghiệp tự động hóa nhiều quy trình, bao gồm sử dụng robot và phương tiện tự hành, giảm sự phụ thuộc vào lao động thủ công, tối ưu nguồn lực và nâng cao hiệu quả vận hành.

- Cải thiện chất lượng ra quyết định và hỗ trợ nhân lực: AI có thể xử lý lượng dữ liệu khổng lồ, phát hiện xu hướng và đưa ra dự đoán chính xác, giúp doanh nghiệp phản ứng nhanh và hiệu quả hơn. Đồng thời, AI còn hỗ trợ nhân viên làm việc năng suất hơn thông qua trợ lý ảo, chatbot và phân tích dữ liệu thông minh.

- Thúc đẩy tiêu dùng nhờ cá nhân hóa sản phẩm và dịch vụ: AI góp phần tạo ra các sản phẩm và dịch vụ phù hợp với từng cá nhân, cải thiện trải nghiệm người dùng, từ đó kích thích nhu cầu mua sắm và sử dụng dịch vụ.

Với những tiềm năng to lớn này, AI không chỉ đơn thuần là một công nghệ hỗ trợ mà còn là chìa khóa giúp doanh nghiệp và quốc gia tạo dựng lợi thế cạnh tranh trong tương lai.  

Tác Động Của AI

Gia tăng năng suất qua tự động hóa

Dưới tác động của AI, năng suất lao động dự kiến sẽ đóng góp hơn 55% vào tổng mức tăng trưởng GDP trong giai đoạn 2017–2030. Trong ngắn hạn, lợi ích kinh tế rõ rệt nhất đến từ việc nâng cao hiệu suất làm việc, khi AI giúp tự động hóa các nhiệm vụ lặp đi lặp lại, hỗ trợ nhân viên tối ưu năng lực và tập trung vào những công việc mang lại giá trị cao hơn.

Tuy nhiên, tốc độ chuyển đổi không đồng đều giữa các doanh nghiệp. Những công ty chậm chân trong việc ứng dụng AI có nguy cơ tụt hậu do không thể cạnh tranh về tốc độ xử lý và chi phí vận hành, dẫn đến mất thị phần đáng kể. Dù vậy, ở giai đoạn đầu, AI chủ yếu được sử dụng để tối ưu hóa quy trình hiện có thay vì tạo ra những mô hình hoạt động hoàn toàn mới.

Bên cạnh lo ngại về nguy cơ mất việc ở một số lĩnh vực, AI cũng mở ra nhiều cơ hội nghề nghiệp chưa từng có. Theo dự báo của WEF, “cuộc cách mạng robot” sẽ tạo ra khoảng 97 triệu việc làm mới vào năm 2025, thúc đẩy sự xuất hiện của các ngành nghề mới do nhu cầu từ AI. Bản thân ngành công nghiệp AI sẽ hình thành một chuỗi giá trị việc làm đa dạng, từ xây dựng, vận hành đến quản lý hệ thống AI. PwC dự báo những công việc như “điều phối viên giao thông” cho xe tự lái—tương tự như kiểm soát viên không lưu—sẽ trở thành hiện thực, cùng với các dịch vụ sáng tạo như giao hàng bằng robot hay kho vận thông minh, tạo thêm cơ hội việc làm song hành cùng sự phát triển của AI.​

Thúc đẩy tiêu dùng và mô hình kinh doanh mới

Trong dài hạn, AI sẽ không chỉ nâng cao chất lượng sản phẩm mà còn thay đổi sâu sắc hành vi tiêu dùng, trở thành động lực chính thúc đẩy tăng trưởng GDP. Dự kiến, đến năm 2030, mức đóng góp của AI vào nền kinh tế toàn cầu có thể vượt 9.1 nghìn tỷ USD. Người tiêu dùng ngày càng ưu tiên những sản phẩm và dịch vụ được cá nhân hóa, chất lượng cao, đồng thời tận dụng AI để sử dụng thời gian hiệu quả hơn—chẳng hạn như không cần tự lái xe mà có thể dành thời gian di chuyển cho công việc hoặc giải trí.

Sự thay đổi này tạo ra một vòng tuần hoàn phát triển bền vững: lượng dữ liệu khách hàng ngày càng phong phú giúp AI phân tích chính xác hơn, cải thiện sản phẩm và dịch vụ, từ đó tiếp tục thúc đẩy nhu cầu tiêu dùng. Cuộc cách mạng do AI dẫn dắt đang mở ra cơ hội đổi mới mạnh mẽ, nơi cả doanh nghiệp truyền thống lẫn startup có thể khai thác để xây dựng các mô hình kinh doanh đột phá.

AI cũng đóng vai trò quan trọng trong việc tích hợp các xu hướng công nghệ song song, đặc biệt là IoT, giúp doanh nghiệp hiểu sâu hơn về nhu cầu khách hàng và điều chỉnh sản phẩm theo thời gian thực. Những công ty tiên phong trong AI sẽ có lợi thế cạnh tranh đáng kể, chiếm lĩnh thị trường bằng khả năng cung cấp các giải pháp phù hợp nhất với từng cá nhân, tạo ra trải nghiệm tiêu dùng ngày càng hoàn hảo hơn.

Tác Động Kinh Tế Của AI Theo Khu Vực

Bắc Mỹ – Tăng trưởng nhanh nhờ nền tảng công nghệ tiên tiến

Bắc Mỹ có tiềm năng lớn trong việc thúc đẩy GDP nhờ AI, nhờ khả năng ứng dụng nhanh các công nghệ tiên tiến, nhiều trong số đó đã sẵn sàng triển khai. Theo PwC, AI được dự báo sẽ đóng góp khoảng 14.5% vào GDP khu vực này vào năm 2023, tương đương 3.7 nghìn tỷ USD. Bắc Mỹ hưởng lợi từ một hệ sinh thái công nghệ phát triển mạnh, nơi các công ty liên tục đầu tư vào AI và người tiêu dùng sẵn sàng tiếp nhận các ứng dụng mới.

Bên cạnh đó, tốc độ tích lũy tài sản số hóa—bao gồm công nghệ, dữ liệu và thông tin khách hàng—đang diễn ra nhanh chóng, giúp khu vực này tận dụng tối đa tiềm năng của AI. Trong giai đoạn đầu, Bắc Mỹ có thể dẫn đầu về tốc độ tăng trưởng nhờ AI. Tuy nhiên, từ giữa thập niên 2020, tốc độ này có thể chậm lại do sự vươn lên mạnh mẽ của Trung Quốc. Khi nền kinh tế Trung Quốc dần thu hẹp khoảng cách về năng suất với Bắc Mỹ, cùng với sự gia tăng sản xuất và xuất khẩu các sản phẩm ứng dụng AI từ Trung Quốc sang Bắc Mỹ, động lực tăng trưởng tại khu vực này có thể thay đổi đáng kể.

Trung Quốc – Bứt phá nhờ sản xuất và tái đầu tư mạnh mẽ

Dữ liệu từ công ty nghiên cứu thị trường CCID Consulting cho thấy ngành công nghiệp AI của Trung Quốc sẽ có những bước tiến lớn trong 10–15 năm tới, với quy mô thị trường dự kiến đạt 1.73 nghìn tỷ nhân dân tệ tương đương với 237.4 tỷ USD vào năm 2035, chiếm 30.6% tổng quy mô toàn cầu. Trung Quốc được dự báo sẽ hưởng lợi lớn nhất từ AI, với mức đóng góp vào GDP có thể đạt 26% vào năm 2030, tương đương khoảng 26.1 nghìn tỷ USD.

Tỷ trọng lớn của ngành sản xuất trong GDP giúp AI trở thành động lực mạnh mẽ thúc đẩy năng suất lao động và tăng trưởng kinh tế tại Trung Quốc. Mặc dù tốc độ phát triển AI của nước này có thể chậm hơn Bắc Mỹ trong giai đoạn đầu do cần thời gian hoàn thiện công nghệ và đào tạo nguồn nhân lực, nhưng trong vòng một thập kỷ tới, Trung Quốc có tiềm năng vươn lên dẫn đầu về hiệu suất ứng dụng AI.

Một yếu tố quan trọng thúc đẩy giá trị của AI tại Trung Quốc là tỷ lệ tái đầu tư vốn cao, vượt trội so với châu Âu và Bắc Mỹ. Theo báo cáo của Accenture, 87% công ty Trung Quốc được khảo sát có kế hoạch gia tăng đầu tư vào AI vào năm 2025—một năm dự báo sẽ chứng kiến những thay đổi nhanh chóng—trong khi 58% giám đốc điều hành doanh nghiệp cảm thấy rằng tốc độ phát triển AI của công ty họ đang diễn ra nhanh hơn kỳ vọng ban đầu.

Sự tập trung và mức đầu tư mạnh mẽ này còn thể hiện qua số lượng bằng sáng chế AI được đăng ký tại Trung Quốc ngày càng tăng. Bên cạnh đó, việc đẩy mạnh phát triển nhân tài, đặc biệt trong các lĩnh vực phân tích dữ liệu, sẽ đóng vai trò then chốt trong việc hiện thực hóa tiềm năng của AI trong nền kinh tế Trung Quốc. AI không chỉ giúp chuyển đổi nền kinh tế theo hướng tiêu dùng mà còn đưa Trung Quốc tiến xa hơn trong chuỗi giá trị toàn cầu, đặc biệt trong các ngành sản xuất công nghệ cao.