Điểm khác biệt giữa lương cứng và lương trả theo giờ

Điểm nhấn chính:

- Nhân viên được trả lương sẽ có mức lương cố định và có thể làm thêm giờ mà không cần trả thêm tiền.

- Nhân viên làm theo giờ phải được trả lương cho bất kỳ số giờ làm việc trên 40 giờ/tuần.

- Nhân viên làm việc theo giờ được hưởng nhiều quyền tự chủ hơn và thậm chí có thể tự đặt giờ làm việc cho riêng mình.  

Lương thưởng là một trong những yếu tố quyết định đối với người ứng tuyển khi tìm kiếm công việc. Do vậy, việc tìm hiểu về các loại lương cũng như các hình thức tính lương và cách thức chi trả sẽ giúp người ứng tuyển có cái nhìn cụ thể hơn để chọn ra công việc phù hợp với mình.

Hiện nay, người đi làm có thể được trả lương dưới nhiều hình thức khác nhau. Hai trong số đó là trả lương cứng và trả thương theo giờ.

Lương cứng có đặc điểm gì?

Lương cứng là một khoản trả cố định cho nhân viên vào mỗi tuần, mỗi tháng hay thậm chí là mỗi năm. Điều này có nghĩa là, tiền lương mà bạn nhận được vào mỗi thời hạn chi trả là cùng một số tiền cho đến khi bạn và doanh nghiệp có đàm phán lại về việc tăng lương.

Việc nhận lương cố định cũng có nhược điểm riêng. Để nhận lương, bạn cần phải có trách nhiệm với công việc được giao và phải hoàn thành nó kể cả phải làm thêm giờ nhưng không có bất kỳ khoản lương tăng ca nào. Làm thêm giờ (không được trả thêm lương) có thể gây khó khăn hơn cho việc phân chia thời gian, cân bằng cuộc sống cá nhân và công việc. Và làm thêm giờ cũng đồng nghĩa với tăng thêm căng thẳng và áp lực để hoàn thành nhiệm vụ của bạn ngay cả khi bạn buộc phải hy sinh thời gian của chính mình.  

Lương trả theo giờ có đặc điểm gì?

Nếu bạn là nhân viên làm việc theo giờ, bạn được trả lương cho tất cả số giờ bạn làm việc. Người sử dụng lao động phải trả lương cho bạn nhiều hơn nếu họ muốn bạn có nhiều thời gian hơn. Tiền lương làm thêm giờ thường được trả gấp rưỡi, gấp đôi hay thậm chí gấp ba trong những ngày nghỉ lễ. Theo Bộ Luật Lao động Việt Nam năm 2019, người lao động nếu làm việc vào những ngày nghỉ lễ, Tết thì tiền lương thực trả ít nhất bằng 300% lương ngày bình thường. Nhưng việc cho phép làm thêm giờ là tùy theo quyết định của người sử dụng lao động.

Đôi lúc, làm việc theo giờ còn giúp bạn kiếm được nhiều tiền hơn công việc chính thức của bạn, đặc biệt nếu bạn làm trong những ngành được trả lương cao và có nhiều thời gian để làm thêm nhiều công việc khác. Người làm theo giờ có thể cân bằng được thời gian ở nhà và ở nơi làm việc dễ dàng hơn. Do vậy, họ có thể tập trung vào gia đình, sở thích hoặc công việc khác khi công việc của họ kết thúc trong ngày.

Tuy nhiên, việc trả lương theo giờ cũng gây nên những rủi ro tiềm ẩn. Khi có những thay đổi về luật lao động hay công ty đang trải qua thời kỳ khó khăn, người sử dụng lao động sẽ có xu hướng cắt bớt một số giờ làm việc của bạn cho đến khi công việc kinh doanh được cải thiện hơn thay vì cắt giảm vị trí được trả lương cứng. Dù vậy, những nhân viên làm việc theo giờ cũng được công đoàn lao động bảo vệ quyền lợi trước rủi ro này.

Phân biệt lương cứng và lương trả theo giờ: Điểm khác nhau

Lương cứng và lương trả theo giờ có những điểm khác biệt, đặc biệt về mốc thời gian trả lương cũng như tính ổn định của lương trong suốt thời gian làm việc.

Chi phí tiềm ẩn là gì?

Chi phí tiềm ẩn (Implicit cost) là những khoản chi phí mà doanh nghiệp không phải chi trả bằng tiền mặt nhưng lại ảnh hưởng đến thu nhập của doanh nghiệp. Chi phí tiềm ẩn còn được gọi là chi phí cơ hội hoặc chi phí quy đổi. Đây là một khái niệm thường được dùng trong kế toán và kinh doanh, thể hiện số tiền mà công ty đã bỏ lỡ khi chọn sử dụng các nguồn lực nội bộ của mình so với việc trả tiền cho bên thứ ba để sử dụng nguồn lực của nó. Ví dụ: một công ty có thể kiếm thu nhập từ việc cho thuê tòa nhà của mình so với doanh thu kiếm được từ việc sử dụng tòa nhà để sản xuất và bán sản phẩm của mình.

Trong trường hợp này, tiền lương và tiền công trả cho nhân viên được coi là chi phí tiềm ẩn vì chủ doanh nghiệp có thể chọn tự mình thực hiện công việc thay vì trả tiền cho người khác làm việc đó.  

Bạn nên chọn lương cứng hay lương theo giờ?

Thực chất, có cả ưu và nhược điểm khi trở thành nhân viên làm theo giờ so với nhân viên được trả lương cứng. Tuy nhiên, nhân viên được trả lương cứng được hưởng nhiều phúc lợi hơn, chẳng hạn như ngày nghỉ có lương và ngày ốm, hưởng bảo hiểm xã hội và các phúc lợi khác do người sử dụng lao động tài trợ.

Những người làm việc theo giờ thường không nhận được thù lao dưới hình thức nghỉ phép có lương từ các công ty thuê họ và họ có thể phải chịu trách nhiệm về việc chăm sóc sức khỏe của chính mình. Nhưng nhân viên làm việc theo giờ được hưởng nhiều quyền tự chủ hơn và thậm chí có thể tự đặt giờ làm việc cho riêng mình. Nên đôi lúc, cái gọi là quyền tự chủ và quyền tự đặt giờ làm việc cho mình cũng là một dạng tiền lương.

Phần lớn Gen Z ngày nay mong muốn có thu nhập ổn định, nhưng vẫn có thời gian để theo đuổi đam mê và khiến cuộc sống trở nên "dễ thở" hơn. Vì thế, xu hướng làm việc khác như nghề tay trái (side hustles) dần nổi lên để họ có thể vừa kiếm thêm thu nhập, vừa chủ động thời gian làm việc mà họ thích.

Các hình thức tính lương khác

Cách tính lương là một yếu tố quan trọng trong quan hệ lao động, ảnh hưởng trực tiếp đến thu nhập và quyền lợi của người lao động. Có nhiều hình thức tính lương khác nhau, phổ biến nhất là lương cứng và lương trả theo giờ. 

Ngoài ra, còn có các cách tính lương khác như lương khoán, tính theo sản phẩm hoàn thành, hoặc lương kết hợp với các khoản thưởng dựa trên hiệu suất làm việc và kết quả kinh doanh của doanh nghiệp. Các hình thức này thường được áp dụng trong các ngành nghề yêu cầu năng suất cao hoặc công việc mang tính dự án.

Việc lựa chọn cách tính lương phù hợp không chỉ giúp đảm bảo quyền lợi cho người lao động mà còn tạo động lực thúc đẩy năng suất và hiệu quả công việc. Do đó, doanh nghiệp cần xây dựng chính sách trả lương rõ ràng, minh bạch và phù hợp với tính chất công việc cũng như mong muốn của người lao động.