Sự phát triển của đầu tư xã hội (Social Investing)

Điểm nhấn chính:

- Đầu tư xã hội đang nổi lên như một mô hình đầu tư mới, phá vỡ các tiêu chuẩn truyền thống để hướng tới việc tìm kiếm lợi nhuận đầu tư theo nhóm.  

- Đầu tư xã hội, hay giao dịch theo nhóm, liên quan đến việc tích hợp mạng xã hội và động lực cộng đồng vào quá trình đầu tư.   

Tìm hiểu cùng Tititada!

Trong vài năm gần đây, trong lĩnh vực đầu tư đang xuất hiện một xu hướng đầu tư khá mới mẽ, hướng tới một mô hình tìm kiếm lợi nhuận từ việc đầu tư theo nhóm. Phương thức này giúp các nhà đầu tư sử dụng sức ảnh hưởng, kiến thức và kinh nghiệm của một cộng đồng, thường trên mạng xã hội, như một đòn bẩy để tham gia vào thị trường tài chính. Cách tiếp cận này được gọi là Đầu tư xã hội (Social investing), hoặc giao dịch theo nhóm.  

Bạn đã từng nghe tới Cổ phiếu “meme”? Nó là những cổ phiếu tăng/giảm giá mạnh nhờ hiệu ứng lan truyền trên các diễn đàn và cộng đồng mạng. Nhưng liệu nó là một trò đùa hay nó thực sự là dấu hiệu của một xu hướng lớn hơn cho thị trường trong tương lai? Dù câu trả lời có là gì thì chắc chắn không thể không nhắc tới đội quân các nhà đầu tư cá nhân đằng sau những cổ phiếu meme này. 

Một trường hợp nổi tiếng là vào năm 2021, các nhà đầu tư cá nhân đã gây chú ý khi tác động thị trường bằng cách đầu tư hàng loạt vào các cổ phiếu đang bị bán khống bởi các quỹ phòng hộ, như GameStop (Mỹ), nhằm đánh bại các gã khổng lồ phố Wall đang cố kiếm lợi nhuận trên đà giảm giá của những cổ phiếu này. Điều đáng nói là những nhà đầu tư nhỏ lẻ này đã hợp sức cùng nhau và điều phối các hành động của họ thông qua các diễn đàn trực tuyến. 

Lưu ý rằng khái niệm “đầu tư xã hội” mà chúng ta khám phá trong bài viết này không giống với khái niệm đầu tư bền vững, hay đầu tư xanh, hay ESG. Đầu tư xã hội, hay giao dịch theo nhóm, liên quan đến việc tích hợp mạng xã hội và động lực cộng đồng vào quá trình đầu tư.   

Sự hình thành của xu hướng đầu tư xã hội 

Việc đầu tư theo các hội nhóm là điều đã xảy ra một cách không chính thống trong nhiều thập kỷ nay. Theo truyền thống, các câu lạc bộ hay nhóm đầu tư thường tổ chức các cuộc gặp gỡ trực tiếp giữa mọi người trong nhóm để thảo luận về ý tưởng đầu tư và tập hợp tiền để đầu tư vào các cơ hội đắt đỏ mà vào thời điểm đó, tầng lớp trung lưu không thể tiếp cận được tới. 

Tua nhanh đến thế kỷ 21, một công ty được cho là tiên phong trong lĩnh vực đầu tư xã hội - eToro, đã bắt đầu cung cấp hình thức giao dịch theo nhóm trên ứng dụng của họ vào năm 2010. eToro chủ yếu cho phép người dùng xem các khoản đầu tư và lợi nhuận của người dùng khác và sao chép danh mục đầu tư của các nhà giao dịch hàng đầu. 

Những nền tảng như này hiện nay tận dụng công nghệ tân tiến để thu hẹp khoảng cách giữa các nhà đầu tư dày dặn kinh nghiệm và các nhà đầu tư mới bắt đầu, tạo ra một hệ sinh thái hợp tác, nơi kiến thức và sự hiểu biết được chia sẻ tự do. Đồng thời vẫn đặt trọng tâm vào các giao dịch tài chính và tìm kiếm lợi nhuận tiềm năng. 

Mặc dù tính năng sao chép danh mục đầu tư được xem là mang tính cách mạng vào thời điểm đó, nhưng sự tương tác trực tuyến giữa người dùng còn khá hạn chế. 

Tuy vậy, điều này đã thay đổi mạnh mẽ trong vài năm trở lại đây, đặc biệt là thời điểm đại dịch Covid-19 bùng phát và khi lạm phát và giá trị của hầu hết các tài sản đều gia tăng, dẫn đến các hoạt động đầu tư của các nhà đầu tư cá nhân lẫn tổ chức bùng nổ vào thời điểm đó. 

Điều này đã đặc biệt thúc đẩy sự phát triển mạnh mẽ của xu hướng đầu tư xã hội. Mạng xã hội và các nền tảng trực tuyến đã và đang đóng một vai trò quan trọng trong việc tạo nên cộng đồng đầu tư xã hội đa dạng và trực quan.     

Sự thúc đẩy từ truyền thông xã hội 

Giai đoạn hiện nay của đầu tư xã hội đang chứng kiến sự xuất hiện của các công ty môi giới triển khai miễn phí hoa hồng nhằm thu hút đám đông các nhà đầu tư cá nhân mới. Những nhà giao dịch mới này được xem là nhóm người có nhu cầu tiếp cận kiến thức đầu tư thực dụng và có xu hướng ít tin tưởng vào các tin tức tài chính trên các kênh truyền thông truyền thống, và sẽ muốn được kết nối trực tuyến với các nhà đầu tư/giao dịch khác. 

Theo một nghiên cứu của CNBC (2021), mạng xã hội là một trong những địa điểm hàng đầu để các ý tưởng đầu tư của những người từ 18 đến 35 tuổi được tạo ra và áp dụng theo nhóm. Như ví dụ về cổ phiếu meme năm 2021, khi các nhà đầu tư cá nhân nhận được thông tin và thảo luận về các giao dịch trên Twitter và Reddit, giá các cổ phiếu "meme" như GameStop được đẩy lên mức cao chưa từng có. 

Ngoài ra, cả những người sáng tạo nội dung trong lĩnh vực tài chính hiện cũng đang đổ xô đến ứng dụng TikTok và sản xuất hàng loạt video ngắn về giao dịch và đầu tư chứng khoán. Chỉ tính riêng hashtag #investing trên ứng dụng này đã có hơn 5.1 tỷ lượt xem.   

Lợi ích và thách thức 

Đầu tư xã hội được xem là đang giúp lĩnh vực đầu tư, đối với các nhà đầu tư cá nhân, trở nên toàn diện, minh bạch, đa dạng và năng động hơn. Một trong những tính năng nổi bật là khả năng sao chép giao dịch hay danh mục của các nhà đầu tư có kinh nghiệm. Điều này dân chủ hóa việc đầu tư, vì những người mới đến có cơ hội học hỏi từ các chuyên gia và đưa ra quyết định sáng suốt. Hơn nữa, các nền tảng đầu tư xã hội thúc đẩy tính minh bạch bằng cách cung cấp dữ liệu đầu tư lịch sử và đánh giá rủi ro, cho phép người dùng đánh giá hồ sơ và mức độ tin cậy của các nhà giao dịch mà họ chọn theo dõi. 

Tuy nhiên, những thách thức luôn đi kèm với cách tiếp cận sáng tạo này. Sự dễ dàng sao chép giao dịch có thể làm lu mờ tầm quan trọng của giáo dục tài chính và sự hiểu biết động lực thị trường. Hơn nữa, bản chất biến động của thị trường tài chính vẫn luôn hiện hữu, đòi hỏi các nhà đầu tư phải biết quản lý rủi ro thận trọng.   

Điều gì tiếp theo cho đầu tư xã hội? 

Trong tương lai, đầu tư xã hội được tin rằng có khả năng vượt ra ngoài các cuộc thảo luận đơn thuần trên mạng  và những ý tưởng giao dịch từ nhóm được áp dụng đông đảo như một xu hướng. Và, hiện đang được phát triển và tích hợp nhiều công nghệ mới, như trí tuệ nhân tạo và phân tích dữ liệu, để cung cấp cho nhà đầu tư những thông tin và công cụ mạnh mẽ hơn để ra quyết định đầu tư. 

Hơn nữa, trong xu hướng đầu tư xã hội, khái niệm dân chủ hóa các cơ hội đầu tư thông qua công nghệ cũng đang thu hút nhiều sự chú ý. Với công nghệ blockchain, mã hoá (Tokenization) các tài sản có giá trị lớn, như bất động sản, tác phẩm nghệ thuật và thậm chí cả tài sản trí tuệ, thành các đồng token, có thể chia thành các đơn vị nhỏ hơn và có thể giao dịch sẽ giúp các nhà đầu tư cá nhân dễ dàng tiếp cận. Điều này mở ra một loạt các khả năng đầu tư hoàn toàn mới vốn chỉ được tiếp cận bởi các nhà đầu tư tổ chức hoặc cá nhân giàu có. 

Tuy nhiên, vẫn còn rất nhiều việc phải làm để cho phép điều này diễn ra, đặc biệt là trên phương diện pháp lý. Khung pháp lý phải phát triển để phù hợp với các mô hình đầu tư mới này đồng thời bảo vệ lợi ích của các nhà đầu tư cá nhân. Đảm bảo tính minh bạch, giảm thiểu rủi ro và ngăn ngừa gian lận sẽ là điều quan trọng nhất.