Những điểm khác nhau cổ phiếu và trái phiếu

Điểm nhấn chính:

- Cổ phiếu và trái phiếu là hai loại tài sản đầu tư phổ biến nhất trên thị trường chứng khoán.

- Các điểm khác nhau cổ phiếu và trái phiếu mang lại cho hai loại tài sản này những lợi ích, hấp dẫn và rủi ro khác nhau.

- Một vài trái phiếu có thể chuyển đổi thành cổ phiếu, giá chuyển đổi và tỷ lệ chuyển đổi do công ty quy định.  

Cổ phiếu và trái phiếu là hai loại tài sản phổ biến nhất trong danh mục đầu tư của hầu hết các nhà đầu tư trên thị trường. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều nhà đầu tư, đặc biệt là các nhà đầu tư mới tham gia thị trường, vẫn chưa thể phân biệt rõ ràng hai loại tài sản này. Vậy thế nào là cổ phiếu và thế nào là trái phiếu, điểm khác nhau cổ phiếu và trái phiếu là gì? Hãy cùng Tititada phân biệt qua bài viết này nhé!  

Khái niệm cổ phiếu và trái phiếu

1. Cổ phiếu là gì?

Cổ phiếu là chứng chỉ do công ty cổ phần phát hành, là bút toán ghi sổ hoặc dữ liệu điện tử xác nhận quyền sở hữu một hoặc một số cổ phần của công ty đó. Hiểu đơn giản, cổ phiếu là một giấy chứng nhận khoản đầu tư của bạn đối với một doanh nghiệp.

Cổ phiếu được chia thành hai loại, là cổ phiếu phổ thông và cổ phiếu ưu đãi. Trong đó người nắm giữ cổ phiếu phổ thông có quyền được chia sẻ lợi nhuận của công ty và thực hiện quyền kiểm soát của nó bằng cách tham gia vào các cuộc họp hội đồng quản trị cũng như bỏ phiếu biểu quyết về các chính sách quan trọng của công ty. Còn với cổ phiếu ưu đãi, tùy vào loại hình ưu đãi mà người nắm giữ sẽ hoặc được hưởng một số đặc quyền hơn hoặc bị hạn chế một số quyền so với cổ đông phổ thông.

Bằng cách mua cổ phiếu, nhà đầu tư trở thành cổ đông và có quyền tham gia vào quyết định của công ty, được cam kết chia sẻ lợi nhuận thông qua việc nhận cổ tức và có thể tăng giá trị khoản đầu tư của mình khi giá cổ phiếu tăng.

Tuy nhiên, tiềm năng kiếm được lợi nhuận cao của cổ phiếu cũng đi kèm với rủi ro giảm giá trị khi giá cổ phiếu đi xuống. Trong ngắn hạn, cổ phiếu có xu hướng biến động nhiều hơn nhưng lại hoạt động tốt hơn về lâu dài.

2. Trái phiếu là gì?

Trái phiếu là một loại chứng khoán nợ giúp doanh nghiệp huy động vốn với cam kết trả cho nhà đầu tư một khoản tiền có lãi suất cố định trong khoảng thời gian xác định cộng với hoàn trả vốn gốc vào ngày đáo hạn.

Tại Việt Nam, mệnh giá tối thiểu của trái phiếu là 100,000 đồng và các mệnh giá khác phải là bội số của 100,000 đồng. Giá giao dịch trái phiếu có thể cao hơn, thấp hơn hoặc bằng với mệnh giá.

Trái phiếu có hai loại chính, là trái phiếu doanh nghiệp và trái phiếu chính phủ. Trong đó, trái phiếu doanh nghiệp được phát hành bởi các doanh nghiệp nằm huy động tiền thay vì đi vay ngân hàng với lãi suất cao và nhiều điều kiện phức tạp. Phát hành trái phiếu giúp doanh nghiệp huy động được vốn mà không cần phải chia sẻ quyền kiểm soát công ty cho trái chủ như phát hành vốn cổ phần, giúp tránh tình trạng loãng giá và loãng quyền.

Trái phiếu chính phủ được phát hành bởi chính phủ, nhằm huy động vốn để bù đắp thâm hụt ngân sách nhà nước và tài trợ cho các công trình phúc lợi cộng đồng. Tại Việt Nam, Bộ Tài chính là tổ chức phát hành trái phiếu chính phủ hoặc ủy quyền cho Kho bạc Nhà nước phát hành. Do tính an toàn và ổn định nhờ được đảm bảo bởi khả năng thanh toán của chính phủ, nên trái phiếu chính phủ có lãi suất thấp nhất trong các loại trái phiếu.  

So sánh cổ phiếu và trái phiếu

Dù là đầu tư cổ phiếu hay trái phiếu, điều quan trọng và cơ bản nhất là bạn cần nắm rõ điểm giống và khác nhau giữa cổ phiếu và trái phiếu để lựa chọn cho phù hợp.

1. Giống nhau giữa cổ phiếu và trái phiếu

-       Đều là chứng khoán đầu tư, trong đó nhà đầu tư bỏ ra một số vốn nhất định ban đầu để sở hữu chứng khoán do công ty phát hành.

-       Nhà đầu tư có thể bán lại cổ phiếu, trái phiếu trên thị trường để thu hồi một phần/toàn bộ số vốn ban đầu.

-       Đều có rủi ro nếu công ty phát hành đối mặt với khó khăn tài chính, vì lúc này giá cổ phiếu sẽ giảm (ảnh hưởng tới cổ đông) và công ty có thể mất khả năng thanh toán đầy đủ nghĩa vụ nợ (ảnh hưởng tới trái chủ).

-       Tổ chức phát hành và nhà đầu tư đều phải tuân thủ các quy định giao dịch chung trên thị trường chứng khoán của Bộ Tài chính, Nhà nước.

2. Khác nhau cổ phiếu và trái phiếu

Bên cạnh các điểm giống nhau, cổ phiếu và trái phiếu cũng có sự khác nhau trên một số tiêu chí so sánh nhất định:

Một số loại trái phiếu có tính năng chuyển đổi thành cổ phiếu. Loại trái phiếu này được gọi là trái phiếu chuyển đổi (convertible bonds). Trái phiếu chuyển đổi có khả năng chuyển đổi thành cổ phiếu của công ty phát hành trong một khoảng thời gian cụ thể và theo tỷ lệ xác định trước.

Thông thường, mức chuyển đổi được xác định trước và được ghi rõ trong điều khoản của trái phiếu. Người giữ trái phiếu chuyển đổi có quyền chọn chuyển đổi trái phiếu thành cổ phiếu tương ứng trong khoảng thời gian quy định, với tỷ lệ chuyển đổi cố định.

Quyết định chuyển đổi thường phụ thuộc vào giá cổ phiếu hiện tại so với giá chuyển đổi. Nếu giá cổ phiếu cao hơn giá chuyển đổi, người giữ trái phiếu có thể quyết định chuyển đổi để hưởng lợi từ sự tăng giá của cổ phiếu. Ngược lại, nếu giá cổ phiếu thấp hơn giá chuyển đổi, họ có thể tiếp tục giữ trái phiếu với giá trị đặc biệt của nó.

Tính năng chuyển đổi này mang lại sự linh hoạt cho người đầu tư và là một phần của chiến lược tài chính của các công ty khi phát hành trái phiếu.

Sau khi tìm hiểu điểm khác nhau cổ phiếu và trái phiếu, hy vọng bạn đã có sự lựa chọn đầu tư cho riêng mình. Tititada chúc bạn thành công! Bạn cũng có thể đọc thêm “Nên chơi cổ phiếu hay trái phiếu”