Tác động của Tết Nguyên Đán Trung Quốc đối với nền kinh tế toàn cầu

Điểm nhấn chính:

- Tết Nguyên Đán của người Trung Quốc gây ra tác động đáng kể đến kinh tế toàn cầu.

- Các quốc gia Đông Nam Á, đặc biệt là Việt Nam và Thái Lan, hưởng lợi kinh tế lớn từ lượng du khách và sức mua mạnh mẽ của người tiêu dùng Trung Quốc trong dịp Tết.

Tết Nguyên Đán là một trong những sự kiện lớn nhất đối với người dân Việt Nam, Trung Quốc và nhiều nước châu Á khác. Tuy nhiên, tầm ảnh hưởng của kỳ nghỉ lễ này vượt ra ngoài giới hạn của văn hóa và gia đình đoàn tụ. Đối với nền kinh tế toàn cầu, Tết Nguyên Đán để lại những tác động rõ rệt và đáng kể.

1. Tê liệt chuỗi cung ứng

Tác động rõ rệt nhất của Tết Nguyên Đán đối với kinh tế toàn cầu là việc tạm ngưng hoạt động của các nhà máy tại Trung Quốc gây ra sự gián đoạn chuỗi cung ứng toàn cầu với quy mô lớn. Bởi Trung Quốc là công xưởng lớn nhất thế giới, chiếm 34% sản lượng sản xuất toàn cầu.

Vào dịp lễ, hàng trăm triệu lao động di cư tạm ngừng làm việc để về quê đoàn tụ gia đình, tạo nên cuộc di chuyển lớn nhất thế giới hàng năm. Trong giai đoạn này, các nhà máy thường tạm dừng hoạt động từ 10 đến 15 ngày, và nhiều khi có thể kéo dài hơn vì thời gian nghỉ phép tự do hoặc thiếu người lao động bởi kế hoạch chuyển đổi công việc sau Tết.

Trước kỳ nghỉ, các nhà máy sẽ rất bận rộn để cố gắng hoàn thành tất cả các đơn hàng nên họ thường sẽ ngừng chấp nhận đơn hàng 4-6 tuần trước khi đóng cửa, thậm chí là họ cũng không thể hoàn thành hết các đơn hàng này. Sau kỳ nghỉ, các nhà máy khởi động lại dây chuyền sản xuất của họ và phải đối mặt với tình trạng tồn đọng đơn hàng lớn từ khắp nơi trên thế giới.

2. Thị trường tài chính điêu đứng

Trong khi chuỗi cung ứng bị đình trệ, các thị trường tài chính tại châu Á cũng chịu tác động lớn. Tại Trung Quốc, sàn chứng khoán ngừng hoạt động trong một tuần. Các nhà đầu tư nước ngoài thường có xu hướng hạn chế giao dịch khi Tết gần kề, làm giảm đáng kể khối lượng giao dịch trước kỳ nghỉ.

Hậu quả là sự gián đoạn thanh khoản có thể ảnh hưởng đến tính ổn định tài chính khu vực. Chẳng hạn, năm 2023, khi hai sàn Giao dịch Chứng khoán Thượng Hải (SSE) và Sàn giao dịch Chứng khoán Thâm Quyết (SZSE) đóng cửa, khối lượng giao dịch trên các sàn khu vực như Hồng Kông và Singapore giảm 20-25%, theo Bloomberg.

Những nền kinh tế đang phát triển nhanh như Việt Nam và Indonesia chịu ảnh hưởng đáng kể đến sự ổn định tài chính khu vực, do phụ thuộc nhiều vào dòng vốn đầu tư nước ngoài (FII) để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và mở rộng thị trường tài chính. Tại Việt Nam, dòng vốn FII từ Trung Quốc và Hồng Kông chiếm khoảng 15-20% tổng vốn đầu tư nước ngoài. Vì vậy, khi dòng vốn này bị gián đoạn vào dịp Tết, nó có thể gây áp lực lớn lên tỷ giá hối đoái và dòng tiền trong nước.

3. Cơ hội bùng nổ cho ngành hàng xa xỉ

Ngược lại với sự gián đoạn trong chuỗi cung ứng và tài chính, Tết Nguyên Đán lại là thời điểm vàng cho các thương hiệu hàng xa xỉ toàn cầu. Đây là dịp người tiêu dùng Trung Quốc chi tiêu mạnh mẽ, không chỉ tại thị trường nội địa mà còn ở các điểm đến quốc tế.

Theo thống kê của Bain & Company, người tiêu dùng Trung Quốc chi tiêu trung bình cao hơn 30% so với các kỳ nghỉ khác trong năm và họ chiếm gần 35% tổng chi tiêu hàng xa xỉ toàn cầu, với mức chi tiêu tăng đáng kể vào các dịp lễ quan trọng như Tết Nguyên Đán.

Không chỉ dừng lại ở mức chi tiêu nội địa, nhu cầu của người tiêu dùng Trung Quốc còn lan tỏa đến các thị trường quốc tế. Những địa điểm du lịch nổi tiếng tại châu Âu, Mỹ, và Đông Nam Á thường chứng kiến sự bùng nổ về doanh thu từ khách hàng Trung Quốc trong thời gian này. Ví dụ, tại Pháp, doanh thu từ du khách Trung Quốc trong dịp Tết chiếm tới 20-25% tổng doanh thu của các thương hiệu xa xỉ tại các thành phố lớn như Paris.

4. Lợi ích kinh tế đáng kể cho các quốc gia Đông Nam Á

Tết Nguyên Đán Trung Quốc còn mang lại những lợi ích kinh tế đáng kể cho các quốc gia Đông Nam Á nhờ vào lượng lớn du khách Trung quốc và sức mua mạnh mẽ của họ trong thời gian này. Dịp Tết Nguyên Đán là thời điểm du khách Trung Quốc thường chọn để đi du lịch nước ngoài, với Đông Nam Á là một trong những điểm đến yêu thích nhờ vị trí địa lý gần gũi và nền văn hóa tương đồng. Theo số liệu từ Bộ Du lịch Thái Lan, chỉ riêng trong kỳ nghỉ Tết Nguyên Đán, du khách Trung Quốc chiếm hơn 25% tổng lượt khách quốc tế đến Thái Lan, mang lại khoảng 2.4 tỷ USD doanh thu du lịch.

Tại Việt Nam, lượng khách Trung Quốc cũng chiếm phần lớn trong tổng số khách quốc tế vào dịp Tết, đóng góp đáng kể vào doanh thu ngành du lịch. Năm 2023, khách Trung Quốc chiếm gần 30% tổng lượt khách quốc tế đến Việt Nam trong tháng Tết, mang lại doanh thu hơn 1 tỷ USD, với các điểm đến như Hà Nội, Đà Nẵng, và TP.HCM là những lựa chọn hàng đầu.

Lượng du khách đông đảo từ Trung Quốc còn tạo động lực lớn cho các ngành bán lẻ và dịch vụ tại Đông Nam Á. Du khách Trung Quốc thường chi tiêu nhiều cho các sản phẩm hàng xa xỉ, quà tặng, và các dịch vụ cao cấp. Tại Singapore, các trung tâm mua sắm nổi tiếng như Orchard Road thường ghi nhận mức doanh thu tăng đột biến vào dịp Tết Nguyên Đán, nhờ lượng khách Trung Quốc mua sắm các mặt hàng cao cấp.

Không chỉ dừng lại ở du lịch và bán lẻ, các ngành khác như ẩm thực, vận tải, và giải trí cũng hưởng lợi từ lượng khách Trung Quốc lớn vào dịp Tết Nguyên Đán. Tại Malaysia, các nhà hàng cao cấp chuyên phục vụ món ăn Trung Hoa thường kín chỗ trong suốt kỳ nghỉ Tết, trong khi các dịch vụ vận tải và lữ hành cũng đạt doanh thu cao nhờ nhu cầu di chuyển tăng mạnh.