Kỳ thực tập và kỳ kiến tập khác nhau như thế nào?

Điểm nhấn chính

- Thực tập và kiến tập là hai hình thức tốt nhất để bạn có cơ hội tiếp xúc với công việc thực tế hoặc có hình dung về công việc.

- Để có một kỳ thực tập/kiến tập hiệu quả, bạn cần chuẩn bị một số kĩ năng và thái độ phù hợp như kĩ năng giao tiếp, kỹ năng làm việc nhóm, thái độ chuyên nghiệp, tinh thần ham học hỏi.

Lợi ích của kỳ thực tập/kiến tập

Cách tốt nhất để bạn tìm kiếm công việc cho bản thân sau khi tốt nghiệp hay đi tìm định hướng cho sự nghiệp là thu thập kinh nghiệm cho bản thân. Có trong tay nhiều kinh nghiệm làm việc giúp bạn trở thành ứng cử viên tiềm năng trong mắt nhà tuyển dụng. Kỳ thực tập hay kỳ kiến tập là cơ hội để bạn tích lũy thêm kỹ năng, khám phá lĩnh vực mới, thu thập kinh nghiệm làm việc.

Kỳ thực tập và kỳ kiến tập là gì?

Kỳ thực tập

Kỳ thực tập là vị trí ngắn hạn trong một công ty, tổ chức cho sinh viên/sinh viên vừa tốt nghiệp cơ hội tiếp xúc với công việc thực tế, tích lũy được các kinh nghiệm và kỹ năng cần thiết trong môi trường làm việc chuyên nghiệp. Sự chuyển giao kiến thức từ những người đi trước cho lớp sau, đặc biệt là các bạn sinh viên vừa tốt nghiệp ở bất cứ lĩnh vực nào đều cần thiết cho sự  phát triển  bền vững của xã hội. Do đó, công việc thực tập có ở nhiều lĩnh vực, ngành nghề bao gồm: kinh doanh, công nghệ, giáo dục, chính phủ và các tổ chức phi lợi nhuận.

Tại Việt Nam, các kỳ thực tập thường áp dụng cho sinh viên đang học tại các trường đại học hoặc sắp tốt nghiệp và được sắp xếp như một học phần của sinh viên đại học. Ngoài ra, cũng có một số văn phòng giới thiệu việc làm tổ chức sắp xếp các kỳ thực tập này.

Tùy vào công ty, tổ chức mà kỳ thực tập có thể là làm việc tại chỗ hoặc làm việc từ xa; được trả phụ cấp hoặc không được trả phụ cấp; thời gian kéo dài từ 3-6 tháng,v.v.

Theo Điều 93 Luật Giáo dục 2019, doanh nghiệp có trách nhiệm hỗ trợ, tạo điều kiện cho thực tập sinh hoàn thành kỳ thực tập và không có nghĩa vụ phải trả lương cho thực tập sinh. Tuy nhiên, thực tập sinh vẫn có thể nhận được một khoản tiền phụ cấp thực tập tùy theo phía doanh nghiệp. Ngoài ra, hợp đồng thực tập vẫn có thể được xem là hợp đồng lao động khi:

- Thứ nhất, có sự thỏa thuận giữa người lao động và người sử dụng lao động về việc làm có trả công, tiền lương, điều kiện lao động, quyền và nghĩa vụ của mỗi bên trong quan hệ lao động.

- Thứ hai, trường hợp hai bên thỏa thuận bằng tên gọi khác nhưng có nội dung thể hiện về việc làm có trả công, tiền lương và sự quản lý, điều hành, giám sát của một bên.

Kỳ kiến tập

Khác với kỳ thực tập, sinh viên tham gia kiến tập không thực hiện một công việc cụ thể mà thường chỉ quan sát nơi làm việc, tham gia cuộc họp hoặc phỏng vấn các nhân viên tại doanh nghiệp để có hình dung  về doanh nghiệp hoặc ngành nghề, lĩnh vực mà không cần đầu tư nhiều thời gian. Thời gian của một kỳ kiến tập có thể dao động từ vài ngày cho đến vài tuần.

Hầu hết các kỳ kiến tập là bán  thời gian. Tuy nhiên, đối với một số lĩnh vực như luật hay y khoa, kỳ kiến tập có thể phổ biến hơn và là vị trí  toàn thời gian do đây là các lĩnh vực phức tạp và không được phép có sai sót, do đó sinh viên hay người tham gia chương trình chủ yếu quan sát để hiểu thay vì trực tiếp thực hiện công việc thực tế.

Điểm khác nhau giữa thực tập và kiến tập

Cách tìm kiếm  vị trí thực tập hoặc kiến tập

Thông thường tại các trường đại học tại Việt Nam, sinh viên có thể liên hệ tại phòng đào tạo hoặc văn phòng khoa mình theo học hoặc trực tiếp các giảng viên, anh chị khóa trước để hỏi các cơ hội thực tập hoặc kiến tập. Ngoài ra, sinh viên cũng có thể tự tìm kiếm các vị trí thực tập trên các trang web tuyển dụng như: Linkedin, Ybox,, Vietnamworks, CareerViet, ITviet, … Để có cơ hội được nhận cao hơn, sinh viên có thể chủ động liên hệ bộ phận tuyển dụng của các doanh nghiệp để bày tỏ nguyện vọng của mình đồng thời chuẩn bị hồ sơ ứng tuyển kỹ lưỡng.

Những kỹ năng cần thiết khi tham gia kỳ thực tập/kiến tập

Việc tham gia kỳ thực tập hay kiến tập  là cơ hội để bạn trải nghiệm môi trường làm việc thực tế, giúp bạn rèn luyện và phát triển các kỹ năng cần thiết cho sự nghiệp. Dưới đây là một số kỹ năng mà bạn nên trang bị trước khi bước vào kỳ thực tập/kiến tập:

- Kỹ năng giao tiếp: Trong môi trường làm việc, khả năng truyền đạt ý tưởng, lắng nghe, và tương tác hiệu quả với đồng nghiệp là vô cùng quan trọng. Bạn cần biết cách diễn đạt ý kiến của mình một cách rõ ràng  và lắng nghe người khác để đảm bảo hiệu quả công việc

- Kỹ năng làm việc nhóm: Đa số các doanh nghiệp yêu cầu nhân viên phải làm việc theo nhóm, do đó, bạn cần rèn luyện khả năng phối hợp, chia sẻ công việc và hỗ trợ đồng nghiệp để hoàn thành nhiệm vụ chung.

- Tư duy phản biện  và giải quyết vấn đề: Không phải lúc nào công việc cũng diễn ra suôn sẻ, bạn có thể gặp phải những vấn đề hoặc tình huống bất ngờ. Việc bạn có khả năng giải quyết vấn đề và đưa ra các giải pháp sáng tạo sẽ giúp bạn trở nên nổi bật hơn trong mắt nhà tuyển dụng.

- Kỹ năng quản lý thời gian: sẽ có chút đảo lộn  khi bạn lần đầu có thêm một công việc bán thời gian hoặc toàn thời gian. Trong kỳ thực tập, bạn sẽ cần cân đối giữa công việc, học tập và các hoạt động khác. Việc biết cách sắp xếp thời gian hiệu quả sẽ giúp bạn hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao mà không bỏ bê các khía cạnh cần thiết khác của cá nhân.

- Chủ động và tinh thần học hỏi: Đừng chỉ đợi người khác giao việc cho bạn, hãy chủ động đề nghị tham gia các dự án hoặc công việc mà bạn quan tâm. Tinh thần học hỏi sẽ giúp bạn tận dụng tối đa thời gian thực tập của mình và thu thập được nhiều kiến thức và kinh nghiệm quý báu.

Các lỗi phổ biến cần tránh khi tham gia kỳ thực tập/kiến tập

Việc tham gia kỳ thực tập hay kiến tập không phải lúc nào cũng dễ dàng, đặc biệt là với những bạn mới lần đầu bước vào môi trường làm việc. Dưới đây là một số lỗi phổ biến mà sinh viên thường mắc phải và cách tránh chúng:

- Thiếu chuyên nghiệp: Một số sinh viên thường không chú trọng đến thái độ và tác phong khi đi thực tập. Điều này có thể phản ánh qua  việc đến muộn, trang phục không phù hợp, hay không tuân thủ nội quy của doanh nghiệp. Hãy luôn nhớ rằng, kỳ thực tập/kiến tập là cơ hội để bạn chứng tỏ khả năng làm việc và xây dựng hình ảnh chuyên nghiệp.

- Không đặt câu hỏi: Đừng ngại đặt câu hỏi khi bạn không hiểu hoặc muốn tìm hiểu thêm về công việc. Việc đặt câu hỏi không chỉ giúp bạn nắm rõ công việc mà còn thể hiện tinh thần ham học hỏi và sự quan tâm của bạn đối với doanh nghiệp.

- Thụ động và thiếu chủ động: Kỳ thực tập/kiến tập là cơ hội để bạn trải nghiệm và học hỏi, vì vậy đừng chỉ ngồi chờ được giao việc. Hãy chủ động tìm kiếm công việc và đề nghị tham gia vào các dự án hoặc nhiệm vụ.

- Không ghi nhận và rút kinh nghiệm: Sau mỗi nhiệm vụ hay dự án, bạn nên dành thời gian để tự đánh giá và ghi nhận những điều mình đã học được, những điểm mạnh và điểm cần cải thiện.

Làm thế nào để tạo ấn tượng tốt với doanh nghiệp trong kỳ thực tập/kiến tập?

- Luôn chủ động và sẵn sàng học hỏi: Tinh thần chủ động và ham học hỏi sẽ khiến bạn nổi bật trong mắt các nhà tuyển dụng. Đừng ngại hỏi ý kiến, tìm hiểu thêm về công việc hoặc tham gia vào các hoạt động khác của doanh nghiệp.

- Tôn trọng quy tắc và văn hóa của doanh nghiệp: Mỗi doanh nghiệp có một văn hóa và quy tắc làm việc riêng. Hãy tuân thủ những quy tắc đó và hòa nhập với văn hóa doanh nghiệp.

- Duy trì thái độ tích cực: Dù công việc có đôi lúc căng thẳng hay gặp khó khăn, hãy luôn duy trì một thái độ tích cực. Điều này không chỉ giúp bạn làm việc hiệu quả hơn mà còn tạo ấn tượng tốt với đồng nghiệp và cấp trên.

- Đặt mục tiêu rõ ràng: Hãy xác định rõ mục tiêu của bạn khi tham gia kỳ thực tập/kiến tập và cố gắng đạt được chúng. Điều này sẽ giúp bạn tập trung và tận dụng tối đa cơ hội để phát triển bản thân.