Tài chính xanh (Green finance) là gì?

Điểm nhấn chính:

- Tài chính xanh đề cập đến các hoạt động tài chính và đầu tư nhằm thúc đẩy sự bền vững môi trường và giúp chuyển đổi sang một nền kinh tế xanh hơn.

- Nó đóng vai trò quan trọng trong việc giải quyết biến đổi khí hậu và giảm thiểu tác động môi trường của các hoạt động kinh tế.

Sự cần thiết của tài chính xanh

Biến đổi khí hậu dường như đã trở thành một vấn đề mang tính kinh tế và chính trị trong thế kỷ 21, và có thể vẫn sẽ thu hút sự chú ý trong tương lai. Các quốc gia, nhà đầu tư, doanh nghiệp và cá nhân trên toàn thế giới đang bắt đầu hành động để đối phó với các vấn đề khí hậu, đặc biệt là xu hướng công nghệ khử cacbon.

Chuyển sang nền kinh tế xanh hoặc nền kinh tế ít cacbon đòi hỏi mức vốn đầu tư mới cao để tài trợ các hoạt động cắt giảm phát thải khí nhà kính trong sản xuất kinh doanh.

Chính điều này đã cho thấy vai trò của tài chính xanh là gì cũng như tầm quan trọng của nó.

Tài chính xanh là gì?

Tài chính xanh (Green finance) là khoản vay hoặc khoản đầu tư nhằm thúc đẩy các hoạt động mang tính tích cực với môi trường, chẳng hạn như sử dụng nguyên liệu, vật liệu, hàng hóa và dịch vụ thân thiện với môi trường, từ đó mang lại lợi ích về mặt kinh tế và môi trường cho mọi người.

Vì những nguy hiểm liên quan đến các sản phẩm, dịch vụ gây hại môi trường ngày càng gia tăng, tài chính xanh đang trở thành một hiện tượng phổ biến trong lĩnh vực kinh doanh và đầu tư.

Tại Việt Nam, khung pháp lý đang dần được hoàn thiện để thu hút tốt hơn dòng tiền từ tài chính xanh và công nghệ xanh; trong đó khuyến khích sản xuất và đầu tư xanh. Theo đó, Việt Nam kêu gọi các doanh nghiệp tăng cường đầu tư định hướng tăng trưởng xanh, thực hiện tốt các cam kết quốc tế về phát triển bền vững và biến đổi khí hậu, trong đó có cam kết tại Hội nghị các bên về biến đổi khí hậu của Liên hợp quốc lần thứ 26 (COP26) tại Glasgow.

Cụ thể, tại COP26, Việt Nam đưa ra cam kết đưa lượng khí thải ròng về 0 vào năm 2050, tham gia cam kết giảm phát thải khí mê-tan toàn cầu vào năm 2030 so với năm 2010, tham gia tuyên bố với các nhà lãnh đạo Glasgow về việc sử dụng đất và rừng, và chuyển đổi từ than sang năng lượng sạch toàn cầu.

Lợi ích của Tài chính xanh

Khuyến khích chuyển giao công nghệ và phát triển cơ sở hạ tầng thân thiện với môi trường. Chính phủ các quốc gia đang phát triển đã và đang thực hiện các chính sách xây dựng cơ sở hạ tầng nhằm cải thiện việc quản lý tài nguyên dài hạn, tăng khả năng cạnh tranh của quốc gia và thu hút kinh tế tư nhân đầu tư vào tăng trưởng xanh.

Tạo ra lợi thế so sánh.Để đối phó với những thách thức ngày càng tăng đến từ biến đổi khí hậu và các vấn đề môi trường, phát triển xanh ít carbon có thể chuyển từ tự nguyện thành bắt buộc cho tất cả các lĩnh vực. Các mô hình kinh doanh xanh sẽ có lợi thế cạnh tranh khi các quy định về môi trường được ban hành và quản lý nghiêm ngặt.

Gia tăng giá trị doanh nghiệp. Các doanh nghiệp có thể nâng cao giá trị danh mục đầu tư của mình bằng cách tăng (và quảng bá) sự tham gia của họ vào tài chính xanh. Điều này giúp doanh nghiệp có thể nhận được “chứng chỉ theo tiêu chuẩn xanh” và thu hút nhiều nhà đầu tư cũng như khách hàng quan tâm đến môi trường hơn.

Nâng cao triển vọng kinh tế. Các chính phủ thúc đẩy tài chính xanh nhằm góp phần hạn chế sự khan hiếm tài nguyên trong quốc gia của họ. Theo đó, họ thông qua việc xây dựng và khuyến khích các địa phương tăng cường sử dụng năng lượng tái tạo hay thâm nhập các thị trường mới có tiềm năng việc làm cao hơn.

Rủi ro và Cơ hội

Việc chuyển đổi sang nền kinh tế ít cacbon đòi hỏi phải có nguồn vốn đầu tư đáng kể, đặc biệt thông qua sự tham gia tích cực của các thành phần kinh tế tư nhân.

Việc kết hợp các yếu tố Môi trường, Xã hội và Quản trị (ESG) vào các khoản đầu tư tư nhân sẽ biến chiến lược quản lý rủi ro thành động lực đổi mới và các cơ hội mới, mang lại giá trị lâu dài cho các doanh nghiệp và xã hội.

Tuy nhiên, huy động vốn cho đầu tư xanh đã bị hạn chế do một số trở ngại trong kinh tế vi mô, bao gồm thời gian dài hạn của khoản đầu tư xanh. Ngoài ra, sự ưu tiên các khoản đầu tư ngắn hạn của nhà đầu tư cũng ảnh hưởng đến quá trình huy động vốn. Hơn nữa, việc tiếp cận các chính sách tài chính và tài nguyên môi trường không phải lúc nào cũng được tích hợp.

Quan trọng nhất, cần có một tiêu chuẩn về khái niệm “xanh” và phân loại các loại đầu tư xanh, để từ đó hỗ trợ các nhà đầu tư, tổ chức tài chính phân bổ tiền một cách hiệu quả và đưa ra những đánh giá có cơ sở để tránh lạm dụng “tẩy xanh”. Một bộ tiêu chí “tài chính xanh” cơ bản thống nhất là cần thiết để huy động dòng vốn cho các sáng kiến xanh và bền vững, cũng như để giám sát rủi ro và thị trường theo một bộ tiêu chuẩn nhất định.