Các nhân vật chủ chốt trong thị trường vốn

Điểm nhấn chính:

-Kiến thức đầu tư chứng khoán: Thị trường vốn được chia thành hai thị trường riêng biệt là thị trường sơ cấp và thị trường thứ cấp.

- Các nhân vật tham gia thị trường vốn đóng vai trò rất quan trọng trong việc phát triển cũng như thúc đẩy tính thanh khoản cho thị trường.

Thị trường vốn là một thế giới đầy sôi động, nơi mà hàng tỷ đô la được giao dịch hàng ngày. Đằng sau sự phồn thịnh và những con số ấn tượng là những thực thể có sức ảnh hưởng to lớn, có thể chi phối giá trị tài sản, quyết định vận mệnh của các doanh nghiệp và thậm chí cả nền kinh tế toàn cầu.

Trong bài viết này, cùng tìm hiểu kiến thức đầu tư chứng khoán về các nhân vật chủ chốt trên thị trường vốn và vai trò của họ trên thị trường vốn.

Thị trường sơ cấp và Thị trường thứ cấp

Đầu tiên, thị trường vốn bao gồm hai loại là thị trường sơ cấp và thị trường thứ cấp.

Các định chế, tổ chức tài chính rót vốn vào các doanh nghiệp có nhu cầu mở rộng và phát triển công ty của họ; ngược lại, các công ty phát hành nợ hoặc vốn cổ phần cho các định chế tài chính để đổi lấy khoản đầu tư vốn vào công ty họ.

Khi doanh nghiệp huy động vốn thông qua phát hành trái phiếu và cổ phiếu mới cho nhà đâu tư thì đây được gọi là giao dịch sơ cấp, diễn ra ở thị trường sơ cấp.

Thị trường thứ cấp là nơi mua bán lại các chứng khoán này sau khi chúng phát hành. Người mua và người bán có thể tham gia vào các giao dịch trên một sàn giao dịch, và các ngân hàng đầu tư sẽ hỗ trợ quy trình này bằng cách giúp các nhà đầu tư phân tích và đánh giá các khoản đầu tư tiềm năng và rủi ro. Khả năng tự do mua/bán chứng khoán là yếu tố chính giúp củng cố đáng kể tính thanh khoản trên thị trường thứ cấp.

Kiến thức đầu tư chứng khoán: Bốn nhân vật chủ chốt trong thị trường sơ cấp

1. Các doanh nghiệp

Trên thị trường vốn, các doanh nghiệp luôn có nhu cầu về vốn để phát triển và vận hành các hoạt động sản xuất kinh doanh của họ. Các doanh nghiệp này có thể thuộc các nhóm ngành, với quy mô và vị trí địa lý khác nhau. Theo đó, họ sẽ huy động vốn thông qua phát hành chứng khoán nợ (như trái phiếu) hoặc chứng khoán vốn (như cổ phiếu) ra thị trường.

Các khoản vốn huy động được sẽ được các công ty sử dụng cho nhiều mục đích khác nhau: tài trợ cho các dự án, cải thiện hoạt động kinh doanh, mở rộng hoặc tái cấu trúc nợ, v.v. Nhờ tạo ra các loại chứng khoán, các doanh nghiệp tạo cơ hội cho các nhà đầu tư kiếm lời từ các khoản đầu tư vào chứng khoán đó.

2. Các định chế tài chính (Bên mua, hay Buy-side)

Các định chế tài chính bao gồm các công ty quản lý quỹ, nhà đầu tư tổ chức và các quỹ. Các nhà quản lý đầu tư này cung cấp vốn cho các doanh nghiệp cần tiền để vận hành và phát triển kinh doanh. Để đổi lấy vốn, các doanh nghiệp thường phát hành nợ hoặc vốn cổ phần cho các tổ chức tài chính này dưới dạng trái phiếu và cổ phiếu tương ứng. Việc trao đổi vốn giữa hai bên là một điển hình cho một vòng tuần hoàn vốn cơ bản trên thị trường vốn, góp phần tăng tính thanh khoản thị trường.

3. Các ngân hàng đầu tư (Bên bán, hay Sell-side)

Đóng vai trò như trung gian tài chính, các ngân hàng đầu tư trở thành liên kết giữa các doanh nghiệp và các định chế tài chính và các nhà đầu tư cá nhân. Nói cách khác, các ngân hàng đầu tư cung cấp các dịch vụ giúp chuyển tiếp vốn từ các định chế tài chính, hoặc nhà đầu tư nói chung, đến tay các doanh nghiệp có nhu cầu về vốn, dựa trên mục tiêu đầu tư, lợi nhuận kỳ vọng và mức độ chấp nhận rủi ro của họ.

Tại Việt Nam, bên cạnh vai trò là các ngân hàng thương mại giúp cung cấp các dịch vụ tín dụng đến khách hàng nhỏ lẻ, một số ngân hàng cũng có thể trở thành các ngân hàng đầu tư giúp cung ứng nguồn vốn lớn đến các doanh nghiệp. Một số ngân hàng thuộc nhóm này gồm: Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam (HoSE: BIDV), Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam (HoSE: VCB), Ngân hàng TMCP Quân đội MBBank (HoSE: MBB), v.v.

4. Các công ty kiểm toán

Trên thị trường sơ cấp, các công ty kiểm toán tham gia với vai trò chuyên đánh giá và kiểm toán báo cáo tài chính, tư vấn thuế và hệ thống kế toán, tư vấn M&A và huy động vốn. Các công ty kế toán thường được các doanh nghiệp thuê để thực hiện kiểm toán báo cáo tài chính của họ hàng năm cũng như tư vấn các dịch vụ cần thiết.

Bốn công ty kiểm toán hàng đầu thế giới và tại Việt Nam gồm: Deloitte, PwC, Ernst & Young và KPMG.

Kiến thức đầu tư chứng khoán: các nhân vật chủ chốt trong thị trường thứ cấp

Không giống như thị trường sơ cấp nơi nợ hoặc vốn cổ phần được chào bán lần đầu ra công chúng để đổi lấy vốn, thị trường thứ cấp cho phép thực hiện các giao dịch mua bán trái phiếu và cổ phiếu đã được phát hành trước đó. Thị trường thứ cấp cho phép nhà đầu tư có thể bán cho các nhà đầu tư tổ chức hoac cá nhân khác có nhu cầu, nhờ đó tính thanh khoản của thị trường thứ cấp cao hơn nhiều so với thị trường sơ cấp. Đặc biệt với các công ty niêm yết có cổ phiều được giao dịch thứ cấp trên thị trượng chứng khoán thì việc mua bán rất dễ dàng và thanh khoản tương đối cao. 

Nhà đầu tư hiểu biết cơ bản về chứng khoán cần biết rằng đối với các công ty chưa niêm yết cổ phiếu của công ty có thể được giao dịch trên thị trường thứ cấp OTC (Over-the-Counter) trong đó sẽ do các môi giới tìm người mua và ngươi bán, để giúp khớp giao dịch thành công. Hiện nay một số cổ phiếu như Thaco vẫn đang giao dịch trên thị trường OTC. 

Các nhân vật chủ chốt trên thị trường thứ cấp gồm:

1. Người mua và người bán

Trên thị trường thứ cấp, các nhà quản lý quỹ hoặc bất kỳ nhà đầu tư tổ chức hoặc nhà đầu tư cá nhân nào muốn mua chứng khoán (cổ phiếu hoặc trái phiếu) sẽ đi tìm những người đang có nhu cầu bán chúng, hay những người có nhu cầu về vốn. Thông qua sàn giao dịch tập trung, như sàn chứng khoán, hay thị trường OTC, giao dịch giữa người mua và người bán được diễn ra một cách trơn tru và liền mạch.

2. Các công ty môi giới chứng khoán và ngân hàng đầu tư

Bên cạnh tạo điều kiện thuận lợi cho việc phát hành trái phiếu và cổ phiếu trên thị trường sơ cấp, các ngân hàng đầu tư cũng góp phần đẩy nhanh quá trình giao dịch các loại tài sản tài chính đã được phát hành, giữa người mua và người bán.

Các công ty môi giới chứng khoán và ngân hàng đầu tư nhà phân tích chứng khoán cung cấp các nghiên cứu về các cổ phiếu cũng như phân tích tiềm năng tăng giá, rủi ro giảm giá và cơ sở lý luận của từng cổ phiếu để giúp người mua và người bán đưa ra phán quyết. Hơn nữa, các ngân hàng đầu tư cũng tham gia bán và giao dịch chứng khoán thay cho khách hàng để tối đa hóa lợi nhuận của họ.