Trong ngành bảo hiểm, rủi ro lãi suất là một yếu tố quan trọng quyết định đến lợi nhuận của các công ty bảo hiểm. Thông thường, nếu lãi suất tăng, giá trị của trái phiếu hoặc các khoản đầu tư có thu nhập cố định khác sẽ giảm. Thường khi lãi suất tăng hoặc giảm thì lợi nhuận của công ty bảo hiểm ngay lập tức sẽ tăng hoặc giảm tương ứng.
Ảnh hưởng đến tài sản
Đầu tiên, cơ cấu lợi nhuận của các doanh nghiệp bảo hiểm bao gồm hai thành phần chính: lợi nhuận từ hoạt động kinh doanh bảo hiểm và lợi nhuận từ hoạt động tài chính. Trong mảng hoạt động tài chính, hầu hết các công ty bảo hiểm đều lựa chọn hình thức gửi tiết kiệm và mua trái phiếu, ít khi rót vốn vào việc đầu tư cổ phiếu hay các loại tài sản đầu tư rủi ro khác.
Bất kỳ thay đổi nào về lãi suất đều có thể ảnh hưởng đến giá trị tài sản đầu tư của một công ty bảo hiểm. Bởi vì các công ty bảo hiểm thường đầu tư khá nhiều vào trái phiếu chính phủ, trái phiếu doanh nghiệp cho khách hàng của họ, các sản phẩm này có giá trị thị trường giảm khi lãi suất tăng, dẫn đến việc ảnh hưởng lợi nhuận của công ty bảo hiểm.
Ví dụ, một công ty bảo hiểm đang nắm giữ trái phiếu kỳ hạn 10 năm, mệnh giá 100,000 đồng, với lãi suất coupon cố định ở mức 3%. Nếu lãi suất thị trường tăng lên thành 5%, thị giá của khoản trái phiếu xuống 80,000 đồng, do lợi tức 3% kia thấp hơn mức lãi suất mà thị trường đang cung cấp là 5%, công ty bảo hiểm sẽ thua lỗ 20,000 đồng /trái phiếu. Ngược lại, nếu lãi suất thị trường giảm xuống 2%, thì trái phiếu có coupon 3% sẽ có giá thị trường cao hơn 100,000 đồng và trong trường hợp này công ty bảo hiểm có lời.
Tóm lại, khi lãi suất tăng, chi phí cơ hội của việc nắm giữ trái phiếu trong một thời gian dài cũng tăng lên, nghĩa là bạn sẽ bị bỏ lỡ những cơ hội đầu tư khác với một mức lãi suất tốt hơn.
Tại Việt Nam, theo quy định pháp luật hiện hành, doanh nghiệp bảo hiểm phải sử dụng tối thiểu 70% vốn để gửi ngân hàng hoặc mua trái phiếu chính phủ để đảm bảo an toàn vốn và thanh khoản cho doanh nghiệp. Vì vậy, lãi suất của hai kênh tiền gửi và trái phiếu ở mức cao là một lợi thế để các doanh nghiệp bảo hiểm gia tăng lợi nhuận. Như hình tham khảo ở dưới, bạn có thể thấy phần lớn danh mục đầu tư của các công ty bảo hiểm là ở dạng tiền gửi.
Nguồn ảnh: VnEconomy
Tính đến ngày 12/12/2022, doanh thu phí bảo hiểm tại Việt Nam tăng 15.1% so với cùng kỳ, lên hơn 251.3 nghìn tỷ đồng, trong đó doanh thu phí bảo hiểm phi nhân thọ đạt 68.2 nghìn tỷ đồng và doanh thu phí bảo hiểm nhân thọ đạt 183.10 nghìn tỷ đồng. Đồng thời, tổng tài sản của các doanh nghiệp bảo hiểm tăng 14.51% so với đầu năm lên 811.31 nghìn tỷ đồng, trong khi vốn chủ sở hữu đạt 162.81 nghìn tỷ đồng, tăng 3.83%. Những con số trên được đánh giá là rất khả quan trong bối cảnh lãi suất gia tăng trong nửa cuối năm 2022.
Ảnh hưởng đến các khoản phải trả
Việc lãi suất giảm cũng có thể làm giảm trách nhiệm pháp lý của các công ty bảo hiểm khi các nghĩa vụ phải trả của họ trong tương lai cho các chủ hợp đồng cũng giảm tưởng ứng. Tác động ròng đối với khả năng sinh lời của công ty bảo hiệm được xác định bằng cách xem mức giảm của nợ phải trả là lớn hơn hay nhỏ hơn so với mức giảm giá trị của tài sản đầu tư. Nghĩa là nếu nợ phải trả giảm mạnh hơn mức giảm của thu nhập thì công ty bảo hiểm đó vẫn có lời.
Tuy nhiên, một sản phẩm bảo hiểm có mức lãi suất thấp hơn cũng sẽ kém hấp dẫn hơn và khó bán hơn. Do vậy doanh thu từ phí bảo hiểm sẽ giảm cũng như thu nhập lãi tiền gửi cũng sẽ giảm, khiến lợi nhuận chung của công ty đi xuống. Ngoài ra, lãi suất thấp hơn cũng có thể tác động tiêu cực đến thanh khoản của công ty bảo hiểm và danh mục đầu tư vốn của họ, nếu các nhà phân tích tin rằng công ty có thể gặp khó khăn trong việc đáp ứng các nghĩa vụ tài chính trong tương lai. Mức độ đầu tư vốn thấp hơn thường có nghĩa là công ty bảo hiểm đó có mức tài sản thấp hơn, hoặc đã giảm đi.
Mặc dù tác động chính xác của những thay đổi về lãi suất đối với một công ty bảo hiểm cụ thể có thể không chắc chắn, nhưng nhiều minh chứng cho thấy, lợi nhuận của ngành bảo hiểm sẽ tăng trong môi trường lãi suất tăng. Chỉ số giá trên lợi nhuận (P/E) của cổ phiếu công ty bảo hiểm thường sẽ tăng song song cùng tỷ lệ với mức tăng của lãi suất.
Tóm tắt:
- Rủi ro lãi suất là yếu tố quan trọng quyết định đến lợi nhuận của các công ty bảo hiểm. Thông thường, khi lãi suất tăng thì lợi nhuận của công ty bảo hiểm sẽ tăng và ngược lại.
- Các doanh nghiệp bảo hiểm đầu tư một lượng lớn tiền mặt vào tiền gửi và trái phiếu, là những loại tài sản nhạy cảm với lãi suất thị trường, nên lợi nhuận của họ dễ bị tác động bởi sự thay đổi của lãi suất.
Bài viết này được cung cấp nhằm mục đích thông tin và tham khảo chung. Mặc dù đã cố gắng đảm bảo tính chính xác và độ tin cậy của các thông tin và dữ liệu được trình bày, Tititada không chịu trách nhiệm pháp lý về bất kỳ sai sót hoặc thiếu sót nào có thể xảy ra. Bài viết không nhằm mục đích cung cấp lời khuyên tài chính, pháp lý, hoặc bất kỳ loại lời khuyên chuyên môn nào khác. Nếu bạn cần lời khuyên cụ thể, bạn nên tìm đến một chuyên gia hoặc cố vấn đáng tin cậy.
Tititada - Đầu tư chứng khoán cùng chuyên gia
Đầu tư chứng khoán với số tiền bất kỳ, với trải nghiệm đơn giản, dễ dàng, dành riêng cho nhà đầu tư mới tham gia thị trường.