Ân hạn gốc và lãi

Ân hạn gốc và lãi (Principal and interest grace period)  là một cơ chế hỗ trợ tài chính phổ biến trong lĩnh vực ngân hàng – tín dụng, cho phép bên vay được hoãn thanh toán cả phần nợ gốc và/hoặc lãi vay trong một khoảng thời gian nhất định, thường áp dụng ở giai đoạn đầu của khoản vay. Mục tiêu của chính sách ân hạn là giảm áp lực tài chính trong thời kỳ doanh nghiệp hoặc cá nhân chưa phát sinh dòng tiền ổn định, tạo điều kiện thuận lợi để triển khai dự án hoặc ổn định tài chính cá nhân.

Có hai hình thức ân hạn phổ biến:

-  Ân hạn gốc: chỉ trả lãi vay trong thời gian đầu, chưa phải trả nợ gốc

-  Ân hạn gốc và lãi: miễn trả cả gốc lẫn lãi trong một số kỳ đầu tiên, thường áp dụng trong chương trình hỗ trợ đặc biệt hoặc ưu đãi cho lĩnh vực ưu tiên

Tại Việt Nam, ân hạn gốc và lãi được áp dụng rộng rãi trong:

-  Các khoản vay mua nhà, mua xe, tiêu dùng cá nhân: ngân hàng như Techcombank, MB, VPBank thường cho khách hàng ân hạn gốc 6–12 tháng đầu để giảm áp lực trả nợ khi vừa mua tài sản lớn

-  Tín dụng đầu tư dự án, đặc biệt trong lĩnh vực sản xuất, nông nghiệp, năng lượng tái tạo: các ngân hàng sẽ thiết kế kỳ ân hạn từ 1–3 năm tùy quy mô và tiến độ sinh lời của dự án

Ví dụ: Một doanh nghiệp đầu tư nhà máy điện mặt trời có tổng vốn vay 200 tỷ đồng từ BIDV được ân hạn gốc và lãi trong vòng 12 tháng đầu tiên. Trong thời gian này, doanh nghiệp không phải trả bất kỳ khoản nào cho ngân hàng. Điều này giúp họ tập trung vốn vào xây dựng, lắp đặt và chuẩn bị vận hành dự án trước khi có dòng tiền từ bán điện thương phẩm.

Trong giai đoạn ảnh hưởng bởi COVID-19 và các khó khăn kinh tế sau đại dịch, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam cũng khuyến khích các tổ chức tín dụng cơ cấu lại thời hạn trả nợ và áp dụng chính sách ân hạn có chọn lọc để hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ (SMEs) duy trì hoạt động, tránh nợ xấu lan rộng trong hệ thống.

Tuy nhiên, chính sách ân hạn cũng tiềm ẩn một số rủi ro nếu không được đánh giá đầy đủ:

-  Tích tụ nghĩa vụ trả nợ lớn sau thời gian ân hạn, khiến doanh nghiệp gặp khó khăn nếu dòng tiền không như kỳ vọng

-  Tăng chi phí tổng thể của khoản vay, nếu phần lãi hoãn trả được cộng dồn và tính lãi gộp

-  Gây hiểu lầm cho người vay nếu không được tư vấn rõ ràng về điều kiện sau ân hạn

Do đó, khi tiếp cận các khoản vay có ưu đãi ân hạn, cả cá nhân và doanh nghiệp cần phân tích dòng tiền tương lai, lập kế hoạch trả nợ rõ ràng, và đặc biệt lưu ý các điều khoản trong hợp đồng tín dụng để tránh áp lực dồn dập sau giai đoạn “nhẹ nhàng” ban đầu.

Tóm lại, ân hạn gốc và lãi là một công cụ tài chính hữu hiệu nếu được sử dụng đúng thời điểm và trong cấu trúc tài chính phù hợp, đặc biệt quan trọng trong các khoản vay đầu tư dài hạn hoặc thời kỳ thị trường có nhiều biến động