Tiết kiệm điều chỉnh theo lạm phát

05/05/25

Tiết kiệm điều chỉnh theo lạm phát (Inflation-adjusted savings) là khái niệm dùng để mô tả giá trị thực của khoản tiết kiệm sau khi đã loại bỏ ảnh hưởng của lạm phát, nhằm phản ánh chính xác sức mua mà khoản tiền đó duy trì theo thời gian. Ví dụ, nếu bạn gửi tiết kiệm 100 triệu đồng với lãi suất 5%/năm, nhưng lạm phát cùng kỳ là 4%, thì lãi suất thực chỉ còn 1%.

Mục đích của tiết kiệm điều chỉnh theo lạm phát

- Bảo vệ sức mua: Lạm phát ăn mòn giá trị tiền tệ theo thời gian, khiến khoản tiết kiệm danh nghĩa không còn tương ứng với giá trị tiêu dùng thực tế trong tương lai.

- Lập kế hoạch tài chính hiệu quả: Khi hiểu rõ lãi suất thực sau lạm phát, cá nhân và nhà đầu tư có thể xây dựng chiến lược tiết kiệm, đầu tư và tiêu dùng sát với thực tế hơn.

- So sánh công bằng giữa các công cụ tài chính: Việc phân tích lợi suất thực giúp lựa chọn công cụ tiết kiệm hoặc đầu tư phù hợp với mục tiêu dài hạn.

Tại Việt Nam, lãi suất tiền gửi tiết kiệm kỳ hạn 12 tháng dao động khoảng 4.5–6%/năm, trong khi lạm phát trung bình là khoảng 3.5–4%, thì lãi suất thực (real interest rate) chỉ quanh mức 1–2%/năm. Trong năm 2022, khi lạm phát có thời điểm vượt 4.5% và lãi suất tiết kiệm giảm sâu, nhiều khoản tiền gửi đã có lãi suất thực bằng 0 hoặc âm, khiến nhiều người chuyển sang đầu tư vào vàng, bất động sản, hoặc chứng khoán.