Sáng kiến Vành đai và Con đường

Sáng kiến Vành đai và Con đường (Belt and Road Initiative) là một chiến lược phát triển toàn cầu do Trung Quốc khởi xướng vào năm 2013 dưới thời Chủ tịch Tập Cận Bình. Mục tiêu chính của BRI là xây dựng một mạng lưới kết nối cơ sở hạ tầng, thương mại và đầu tư trải dài từ châu Á sang châu Âu, châu Phi và xa hơn nữa, nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế và tăng cường ảnh hưởng quốc tế của Trung Quốc.

Vành đai và Con đường bao gồm hai thành phần lớn:

- Vành đai kinh tế Con đường Tơ lụa (Silk Road Economic Belt): Mạng lưới đường bộ, đường sắt, ống dẫn dầu, khí và cơ sở hạ tầng xuyên lục địa kết nối Trung Quốc với Trung Á, Trung Đông, Nga và châu Âu.

- Con đường Tơ lụa trên biển thế kỷ 21 (21st Century Maritime Silk Road): Tuyến đường biển nối liền Trung Quốc với Đông Nam Á, Nam Á, châu Phi và châu Âu thông qua các cảng chiến lược.

Mục tiêu của Vành đai và Con đường nhằm mở rộng thương mại và đầu tư giữa Trung Quốc và các nước đối tác, phát triển cơ sở hạ tầng như cảng biển, đường cao tốc, đường sắt, sân bay, và năng lượng ở các nước đang phát triển, thúc đẩy kết nối khu vực về chính sách, tài chính, thương mại và giao lưu nhân dân và củng cố vai trò địa chính trị của Trung Quốc trên toàn cầu thông qua "sức mạnh mềm" và hợp tác kinh tế

Tầm ảnh hưởng và quy mô

Theo báo cáo, tính đến năm 2024, có hơn 150 quốc gia và tổ chức quốc tế đã ký kết các thỏa thuận hợp tác với Trung Quốc trong khuôn khổ BRI. Tổng số vốn cam kết đầu tư cho các dự án thuộc BRI ước tính lên tới hàng ngàn tỷ USD, trải rộng trên nhiều lĩnh vực như năng lượng, giao thông, công nghiệp, viễn thông...Một số dự án tiêu biểu như hành lang kinh tế Trung Quốc – Pakistan (CPEC) trị giá 60 tỷ USD, tuyến đường sắt cao tốc Jakarta–Bandung tại Indonesia, các cảng chiến lược tại Sri Lanka (Hải cảng Hambantota) và Djibouti.

Những đánh giá trái chiều về Vành đai và Con đường

Sáng kiến Vành đai và Con đường mang lại nhiều cơ hội về phát triển cơ sở hạ tầng, tăng trưởng thương mại và tạo việc làm cho các nước tham gia. Tuy nhiên, sáng kiến này cũng vấp phải một số chỉ trích như:

- Nguy cơ bẫy nợ: Một số nước vay vốn từ Trung Quốc cho dự án Vành đai và con đường dẫn đến nợ công tăng cao.

- Ảnh hưởng địa chính trị: Vành đai và Con đường được xem như công cụ để Trung Quốc mở rộng ảnh hưởng chiến lược tại nhiều khu vực.

- Vấn đề về minh bạch và môi trường: Nhiều dự án bị chỉ trích vì thiếu tính minh bạch, rủi ro tham nhũng, và tác động tiêu cực đến môi trường.