Suy thoái kỹ thuật

Suy thoái kỹ thuật (Technical recession) là thuật ngữ kinh tế dùng để chỉ tình trạng khi một nền kinh tế ghi nhận mức tăng trưởng GDP âm trong hai quý liên tiếp. Đây là cách nhận diện suy thoái nhanh và đơn giản nhất được sử dụng phổ biến trong phân tích kinh tế vĩ mô.

Theo định nghĩa này, nếu GDP thực (đã điều chỉnh theo lạm phát) của một quốc gia giảm trong hai quý liền kề, nền kinh tế đó được coi là rơi vào Suy thoái kỹ thuật – bất kể các chỉ số khác như việc làm, tiêu dùng hay đầu tư có diễn biến ra sao.

Tại sao Suy thoái kỹ thuật quan trọng?

Suy thoái kỹ thuật được coi là một tín hiệu cảnh báo sớm rằng nền kinh tế đang mất đà, có thể dẫn tới suy thoái toàn diện nếu không có các biện pháp can thiệp kịp thời. Khi GDP suy giảm kéo dài:

- Doanh nghiệp có xu hướng cắt giảm đầu tư, chi phí và nhân sự.

- Người tiêu dùng thắt chặt chi tiêu.

- Chính phủ có thể phải thực hiện các chính sách kích thích kinh tế như giảm lãi suất, tăng chi tiêu công, hoặc hỗ trợ thuế.

Tuy nhiên, cần lưu ý rằng không phải Suy thoái kỹ thuật nào cũng dẫn đến khủng hoảng toàn diện, và một số trường hợp suy thoái kỹ thuật có thể phục hồi nhanh chóng nếu nguyên nhân chỉ mang tính tạm thời.

Các ví dụ nổi bật về Suy thoái kỹ thuật

Trên thế giới:

- Mỹ (2022): Trong nửa đầu năm 2022, Mỹ ghi nhận GDP âm hai quý liên tiếp, chủ yếu do điều chỉnh tồn kho và nhập khẩu cao hơn, trong khi thị trường lao động vẫn mạnh. Đây là một trường hợp gây tranh cãi vì nhiều chuyên gia không coi đó là một "suy thoái thực sự".

- Đức (2023): Nền kinh tế lớn nhất châu Âu rơi vào technical recession do giá năng lượng tăng cao sau cuộc khủng hoảng Nga – Ukraine, khiến tiêu dùng và sản xuất công nghiệp sụt giảm.

- Nhật Bản (2020): Đại dịch COVID-19 khiến GDP Nhật Bản lao dốc hai quý liên tiếp, đánh dấu technical recession tồi tệ nhất kể từ sau Thế chiến

Tại Việt Nam: Việt Nam hiếm khi rơi vào Suy thoái kỹ thuật nhờ tốc độ tăng trưởng ổn định. Tuy nhiên:

- Năm 2021, dưới tác động nghiêm trọng của đợt dịch COVID-19 lần thứ tư, GDP quý III ghi nhận mức giảm sâu kỷ lục (-6.17%). Tuy không đủ hai quý liên tiếp để gọi là Suy thoái kỹ thuật, nhưng đây là dấu hiệu cho thấy nền kinh tế đối mặt với áp lực suy giảm rất lớn.

- Nếu tình hình dịch bệnh kéo dài thêm sang quý IV/2021, Việt Nam đã có nguy cơ rơi vào Suy thoái kỹ thuật – lần đầu tiên kể từ năm 1986.

Suy thoái kỹ thuật là một chỉ báo quan trọng phản ánh sự suy yếu ngắn hạn của nền kinh tế, thường được các nhà đầu tư, nhà hoạch định chính sách và các tổ chức tài chính quốc tế theo dõi sát sao. Tại Việt Nam, mặc dù nền kinh tế duy trì tốc độ tăng trưởng tốt trong nhiều năm, các cú sốc như đại dịch COVID-19, suy giảm xuất khẩu, hoặc biến động địa chính trị toàn cầu cũng có thể khiến nguy cơ Suy thoái kỹ thuật xuất hiện trong tương lai. Vì vậy, việc theo dõi sát các chỉ số GDP hàng quý, cùng với việc phân tích sâu hơn các yếu tố cấu thành tăng trưởng, là rất cần thiết để đánh giá đúng sức khỏe nền kinh tế.