Bạn có nên cho người thân/bạn bè vay tiền?

Điểm nhấn chính:

- Cho người thân/bạn bè vay tiền có thể mang lại rủi ro tài chính cá nhân nếu bạn không có cách giải quyết thông minh.

- Không thống nhất các quy tắc đối với khoản vay có thể làm tổn hại mối quan hệ giữa hai bên, thậm chí là xảy ra bất đồng, dẫn đến mất tiền và mất cả các mối quan hệ. 

Chúng ta đã khá quen thuộc với các thủ tục cần thiết khi gửi tiền và vay tiền từ ngân hàng. Ngược lại, việc cho bạn bè hay người thân vay tiền vẫn là một bài toán  khó và nhiều tình huống khác nhau. Đây có thể là một rủi ro tài chính cá nhân nếu bạn không lấy lại được tiền cho vay, và mất các mối quan hệ.

Thông qua bài viết này, cố vấn tài chính cá nhân Tititada sẽ hướng dẫn bạn xử lý các khoản vay một cách hiệu quả, giảm thiểu rủi ro tài chính cá nhân và đảm bảo lợi ích cho tất cả các bên liên quan.

Trước khi bạn đồng ý cho người thân hay bạn bè vay tiền

Trước khi bạn cho người thân trong gia đình hoặc bạn bè vay tiền, bạn nên tìm hiểu rõ hơn về nhu cầu tài chính của họ thông qua việc hỏi họ một số câu hỏi như:

Sử dụng tiền cho mục đích gì?

Bất kể là bạn cho họ vay khoản tiền lớn hay nhỏ, bạn đều có quyền biết họ sẽ sử dụng số tiền đó như thế nào. Nếu họ đưa ra lý do không phù hợp (ví dụ: họ vay cho một kỳ nghỉ thay vì thanh toán khoản vay mua nhà thế chấp), tốt hơn hết là bạn nên để họ thực hiện khoản vay với một ngân hàng uy tín.

Mượn tiền trong bao lâu?

Nếu khoản vay là khoản tiền thiết yếu cho khoảng thời gian còn lại đến ngày trả lương kế tiếp của người đi vay, thì bạn có thể chấp nhận lãi suất cho vay bằng 0% và không cần thỏa thuận gì. Nhưng nếu khoản vay là lớn hơn hoặc cần nhiều thời gian hơn để trả hết, khoản vay đó nên được ghi lại và ký kết bằng văn bản, bởi thực sự thì những thỏa thuận nói suông bằng lời thường rất dễ quên hoặc thậm chí bác bỏ.

Tình hình tài chính hiện tại của người vay như thế nào?

Mặc dù tài chính hiện tại của người vay thường ít được để ý, nhưng bạn nên có trách nhiệm với chính mình và đối phương để đảm bảo rằng, tình hình tài chính trước đó của người vay đủ tốt để đảm bảo họ có thể hoàn tất trả nợ cho bạn sau đó. Vấn đề này có thể khiến hai bên, đặc biệt là bên vay, cảm thấy không thoải mái, nhưng hãy nhớ rằng, điều quan trọng nhất phải là tài chính của bạn hơn là tình cảm giữa hai bên.

Bạn vẫn có thể cho người thân và bạn bè vay nếu tình hình tài chính của bạn đủ tốt. Tuy nhiên, tốt hơn hết, bạn nên thiết lập các nguyên tắc trong việc cho vay và trả nợ, bao gồm cả việc đưa ra yêu cầu về lãi suất (nếu có) và ngày người vay phải thanh toán lãi vay định kỳ cho bạn.

Thiết lập các điều khoản cho khoản vay để hạn chế rủi ro tài chính cá nhân

Một thỏa thuận vay đơn thuần qua miệng dễ khiến cho hai bên không có kết cục tốt đẹp. Các vấn đề có thể nảy sinh bất kỳ lúc nào, ngay cả khi đó là các khoản vay nhỏ, ngắn hạn. Soạn thảo hợp đồng rõ ràng cho những khoản vay dù là nhỏ nhất sẽ giúp mọi người tôn trọng bạn và khoản tiền của bạn, và họ chỉ tìm đến sự giúp đỡ của bạn khi thực sự đảm bảo họ đủ khả năng để trả nợ.

Sau đây là một số yếu tố tất yếu của bất kỳ khoản vay nào mà hai bên cần cân nhắc:

Lãi suất

Một khoản vay với lãi suất 0% có thể gây không thoải mái và khó chịu cho người cho vay, đặc biệt là đối với những khoản vay lớn. Tương tự, việc áp dụng lãi suất vay gần với lãi suất thị trường cũng có thể khiến người thân/bạn bè của bạn không thoải mái. Bạn và họ nên nói chuyện và thống nhất một mức lãi suất nhất định trước khi đồng ý cho vay và vay.

Kế hoạch trả nợ

Hai bên nên xây dựng một kế hoạch trả nợ bao gồm số tiền và ngày người vay sẽ thanh toán nợ trong tháng. Theo đó, kế hoạch cũng cần phải nêu rõ điều gì sẽ xảy ra, hoặc có thể thương lượng, trong trường hợp người vay không đủ khả năng chi trả lãi vay của tháng đó.

Các điều kiện khác

Cố vấn tài chính cá nhân Tititada khuyên bạn cần Các điều kiện khác của khoản vay cần được nêu rõ ràng và thỏa thuận trên giấy tờ, đặc biệt là trong trường hợp người cho vay hoặc người mắc nợ qua đời. Điều này đặc biệt quan trọng đối với những người thân cận trong gia đình, bởi họ sẽ là người tiếp theo chịu các trách nhiệm liên quan đến khoản nợ.

Bạn có thể muốn thêm các điều kiện bổ sung tùy vào hoàn cảnh hiện tại. Ví dụ: nếu bạn cho người thân vay để giúp họ mua nhà, bạn có thể thêm điều kiện đảm bảo khoản vay bằng căn nhà đó.

Sau khi hai bên thống nhất khoản vay bằng văn bản, bạn nên tìm đến một chuyên gia pháp lý hoặc chuyên viên tài chính. Họ có thể đưa ra cho bạn một số lời khuyên hữu ích về các điều kiện và có thể trở thành bên thứ ba theo dõi, giám sát và thông qua văn bản ký kết. Mặc dù những khoản vay nhỏ có thể không cần thiết cho sự can thiệp của bên pháp lý, tuy nhiên điều này được xem là cần thiết đối với các khoản vay có giá trị lớn.

Tại sao cho bạn bè, người thân vay dẫn đến rủi ro tài chính cá nhân

Có nhiều lý do bạn không nên cho người thân trong gia đình hoặc bạn bè vay, trong đó, lý do lớn nhất là nó có thể ảnh hưởng đáng kể đến tình hình tài chính cá nhân của bạn. Hầu hết mọi người thường không có đủ tiền mặt để có thể  chấp nhận rủi ro tài chính cá nhân đánh mất số tiền đó cho ai khác vay. Và giả sử tất cả số tiền cho vay bị mất, liệu tài chính cá nhân của bạn có còn cân bằng và ổ định hay không? Hoặc, nếu bạn cần phải rút tiền từ tài khoản tiết kiệm hưu trí hoặc quỹ khẩn cấp để cho người khác vay, liệu đó có phải là khoản vay mà bạn muốn thực hiện?

Ngoài ra, một số điều khác cũng có thể khiến bạn phải lo lắng là xung đột gia đình. Nếu người thân hoặc bạn bè tìm đến bạn để vay tiền và sau đó không có tiền trả bạn thì có thể sẽ ảnh hưởng đến quan hệ.

Khoản vay được cung cấp bởi ngân hàng hoặc các tổ chức tín dụng khác sẽ giúp họ từng bước xây dựng điểm tín dụng cũng như giúp họ tự chịu trách nhiệm về tài chính của mình.

Hối hận khi cho người thân/bạn bè vay tiền?

Nếu bạn do dự trong việc tự mình quản lý khoản tiền cho người thân hoặc bạn bè vay, thì bạn có thể tìm đến sự giúp đỡ của các cố vấn tài chính cá nhân, tổ chức bên thứ ba có thể thay bạn thiết lập kế hoạch hoàn trả nợ và đảm bảo bạn được người vay thanh toán đúng hạn. Ngoài ra, với những ai bạn không tin tưởng về khả năng thanh toán nợ của họ, bạn có thể từ chối họ một cách khéo léo và khuyên họ tìm đến sự giúp đỡ của các ngân hàng.