Ảnh hưởng tỷ giá

Ảnh hưởng tỷ giá đề cập đến tác động của sự thay đổi tỷ giá hối đoái giữa đồng nội tệ (VND) và các ngoại tệ chủ chốt – đặc biệt là USD – lên tình hình tài chính của doanh nghiệp cũng như nền kinh tế quốc dân. Khi tỷ giá thay đổi, các khoản doanh thu, chi phí, tài sản hoặc nợ vay được ghi nhận bằng ngoại tệ sẽ thay đổi theo, dẫn đến chênh lệch tỷ giá trên báo cáo tài chính, và thậm chí ảnh hưởng đến khả năng sinh lời hoặc rủi ro vỡ nợ.

Tại thị trường Việt Nam, ảnh hưởng tỷ giá là yếu tố rất quan trọng vì: Việt Nam có độ mở thương mại cao, xuất nhập khẩu tương đương ~185% GDP USD là đồng tiền thanh toán chính trong thương mại quốc tế và nợ công. 

Có hai hướng ảnh hưởng chính:

-  Tích cực: Doanh nghiệp xuất khẩu hưởng lợi khi VND mất giá → USD thu về quy đổi sang VND nhiều hơn, dẫn đến lích thích đầu tư FDI vào Việt Nam nếu chi phí sản xuất (tính theo USD) rẻ hơn.

-  Tiêu cực: Doanh nghiệp nhập khẩu nguyên vật liệu chịu chi phí tăng, dẫn đến việc  doanh nghiệp vay ngoại tệ ghi nhận lỗ tỷ giá nếu đồng VND mất giá.

Ngoài ra, tỷ giá còn ảnh hưởng đến dòng vốn nước ngoài, giá hàng nhập khẩu, lạm phát và chính sách điều hành tiền tệ. Ngân hàng Nhà nước thường phải can thiệp bằng việc bán ngoại tệ, điều chỉnh lãi suất VND hoặc kiểm soát thanh khoản để giữ ổn định thị trường. Đối với doanh nghiệp, rủi ro tỷ giá có thể được phòng ngừa bằng các công cụ như hợp đồng kỳ hạn (forward contract), hoán đổi ngoại tệ (currency swap) hoặc lựa chọn vay nội tệ thay thế.

Tại Việt Nam – nơi có độ mở thương mại lớn và phần lớn giao dịch quốc tế sử dụng USD – tác động của tỷ giá rất rõ nét. Các doanh nghiệp xuất khẩu như Minh Phú (MPC), Vĩnh Hoàn (VHC) thường hưởng lợi khi VND mất giá do doanh thu quy đổi từ USD sang VND cao hơn. Trong khi đó, những doanh nghiệp nhập khẩu nguyên vật liệu hoặc vay USD như Vietnam Airlines (HVN), Petrolimex hoặc PV Drilling (PVD) lại phải ghi nhận lỗ tỷ giá hàng trăm tỷ đồng khi USD tăng giá mạnh.

Trong bối cảnh Chính sách Thuế đối ứng của Tổng thống Trump áp dụng lên Việt Nam có thể ảnh hưởng đến xuất nhập khẩu và dự trự ngoại hối trong năm 2025, từ đó trực tiếp tạo áp lực lên tỷ giá VND/USD. Đồng VND đang được dự báo có khả năng phá giá trong khoảng 5-7% trong năm 2025.  Hiểu rõ ảnh hưởng tỷ giá giúp nhà đầu tư phân tích sâu hơn các báo cáo tài chính, đặc biệt với những doanh nghiệp có tỷ trọng ngoại tệ lớn trong cơ cấu tài sản và nợ vay, từ đó đưa ra các quyết dịnh đầu tư hiệu quả.