Basel III

Basel III là bộ quy tắc quốc tế về quản trị rủi ro, an toàn vốn và thanh khoản trong hệ thống ngân hàng, do Ủy ban Basel về Giám sát Ngân hàng (Basel Committee on Banking Supervision – BCBS) ban hành sau khủng hoảng tài chính toàn cầu 2008–2009. Việc áp dụng Basel III là một bước chuyển mình quan trọng trong việc nâng cao khả năng chống chịu của ngân hàng trước rủi ro, đồng thời tạo nền tảng để hệ thống tài chính vận hành ổn định, minh bạch và tiệm cận chuẩn mực quốc tế

Basel III được xây dựng dựa trên hai phiên bản trước đó là Basel I và II, với nhiều nội dung cải tiến sâu hơn. Cụ thể, Basel III yêu cầu:

-  Tăng cường vốn tự có chất lượng cao (Common Equity Tier 1)

-  Thiết lập các vùng đệm vốn an toàn (Capital Buffers) để ứng phó với khủng hoảng

-  Áp dụng các chỉ số thanh khoản bắt buộc như:

     + LCR (Liquidity Coverage Ratio): đảm bảo khả năng thanh toán trong 30 ngày khủng hoảng

     + NSFR (Net Stable Funding Ratio): đảm bảo nguồn vốn ổn định dài hạn

Tại Việt Nam, Ngân hàng Nhà nước đang từng bước triển khai Basel III theo lộ trình phù hợp với đặc thù hệ thống tài chính còn đang phát triển. Sau khi hoàn thành việc áp dụng Basel II cho các ngân hàng thương mại lớn từ năm 2020, một số ngân hàng tiên phong đã bắt đầu tiếp cận Basel III, điển hình như:

-  Techcombank, MB, Vietcombank, TPBank là những ngân hàng đầu tiên công bố đã triển khai một phần hoặc toàn bộ chỉ số thanh khoản theo Basel III

-  ACB, VIB cũng đang xây dựng năng lực để đáp ứng các yêu cầu cao hơn về vốn và kiểm soát rủi ro

Lợi ích của việc áp dụng Basel III là rất rõ ràng. Trước hết, ngân hàng sẽ nâng cao năng lực quản lý rủi ro nội tại, đặc biệt trong bối cảnh biến động kinh tế toàn cầu ngày càng khó lường. Thứ hai, việc tuân thủ Basel III giúp ngân hàng tăng uy tín trong mắt nhà đầu tư, đối tác và cơ quan xếp hạng tín nhiệm, từ đó tiếp cận nguồn vốn quốc tế với chi phí thấp hơn. Đồng thời, hệ thống ngân hàng nói chung cũng sẽ trở nên vững vàng hơn, góp phần ổn định kinh tế vĩ mô.

Tuy nhiên, thách thức cũng không nhỏ. Việc đáp ứng các chuẩn mực vốn và thanh khoản cao hơn sẽ:

-  Tăng chi phí tuân thủ đối với ngân hàng

-  Đòi hỏi đầu tư vào hệ thống công nghệ, dữ liệu và con người

-  Làm giảm tỷ suất sinh lời ngắn hạn, đặc biệt với các ngân hàng quy mô nhỏ hoặc vốn mỏng

Về phía nhà đầu tư và thị trường, việc một ngân hàng công bố áp dụng Basel III là tín hiệu tích cực, cho thấy đơn vị đó đang tiên phong trong chuẩn hóa quốc tế và chủ động phòng ngừa rủi ro, chứ không đơn thuần chạy theo lợi nhuận. Đây cũng là một tiêu chí quan trọng khi đánh giá sức khỏe tài chính và tiềm năng phát triển của cổ phiếu ngành ngân hàng.

Việc triển khai Basel III sẽ là bước quan trọng giúp ngân hàng Việt tiệm cận chuẩn mực quốc tế, đặc biệt trong bối cảnh hội nhập sâu và sự tham gia của nhà đầu tư ngoại vào lĩnh vực tài chính.