Hiệu ứng lấn át

Chúng ta thường thấy rằng lãi suất giảm có thể sẽ làm tăng đầu tư, hiệu ứng lấn át (Crowding Out Effect) là sự gia tăng vay nợ của chính phủ (government borrowing) làm giảm khả năng tiếp cận nguồn vốn đầu tư của khu vực tư nhân (private sector investing).

Khái niệm hiệu ứng lấn át là sự tác động của chính sách tài khóa, đặc biệt là khi chính phủ tăng chi tiêu hoặc thâm hụt ngân sách.

Hiểu rõ hiệu ứng lấn át giúp nhà đầu tư đánh giá rủi ro của việc tăng lãi suất thị trường và đưa ra quyết định đầu tư hợp lý, ví dụ như điều chỉnh tỷ lệ nắm giữ trái phiếu và cổ phiếu trong bối cảnh chính phủ tăng chi tiêu.

Lưu ý, mức độ của hiệu ứng lấn át có thể khác nhau tùy thuộc vào tình trạng của nền kinh tế, mức độ linh hoạt của thị trường vốn và chính sách tiền tệ của ngân hàng trung ương. Ví dụ ngân hàng nhà nước có thể điều chỉnh chính sách tiền tệ để giảm bớt tác động của hiệu ứng lấn át, như giữ lãi suất thấp để kích thích đầu tư tư nhân.

Ví dụ: Sau cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008, Chính phủ Mỹ đã triển khai một gói kích thích kinh tế lớn để thúc đẩy phục hồi. Gói kích thích này bao gồm việc tăng chi tiêu công cho các dự án cơ sở hạ tầng, trợ cấp thất nghiệp. Khi chính phủ vay mượn nhiều hơn, nhu cầu về vốn tăng lên, dẫn đến lãi suất tăng, khiến  làm tăng chi phí vay vốn cho các doanh nghiệp và cá nhân, dẫn đến việc giảm đầu tư tư nhân.