Học đầu tư trái phiếu: Quy định pháp luật

Điểm nhấn chính:

- Học đầu tư trái phiếu là điều cần thiết và quan trọng đối với bất kỳ nhà đầu tư nào đang tìm hiểu cách chơi trái phiếu.

- Việc này không chỉ giúp nhà đầu tư tìm hiểu các kiến thức cơ bản về trái phiếu, về các quy định pháp luật liên quan mà còn giúp nhà đầu tư nắm được quyền, nghĩa vụ của mình khi đầu tư trái phiếu doanh nghiệp.

Học đầu tư trái phiếu: Trái phiếu doanh nghiệp là gì?

Theo quy định của Chính phủ, trái phiếu doanh nghiệp là loại chứng khoán có kỳ hạn từ 01 năm trở lên, do doanh nghiệp phát hành và có nghĩa vụ thanh toán nợ gốc, lãi và các nghĩa vụ khác (nếu có) của doanh nghiệp đối với nhà đầu tư sở hữu trái phiếu, còn được gọi là trái chủ.

Bên cạnh khái niệm chung như trên, bạn có thể tham khảo một số khái niệm khác như: trái phiếu doanh nghiệp xanh, trái phiếu chuyển đổi, trái phiếu có đảm bảo và trái phiếu kèm theo chứng quyền, v.v.

- Trái phiếu doanh nghiệp xanh là trái phiếu doanh nghiệp được phát hành để đầu tư cho các dự án bảo vệ môi trường theo quy định của Luật bảo vệ môi trường.

- Trái phiếu chuyển đổi là loại trái phiếu do công ty cổ phần phát hành, có thể chuyển đổi thành cổ phiếu phổ thông của doanh nghiệp theo điều kiện, điều khoản đã được xác định trong phương án phát hành trái phiếu.

- Trái phiếu có bảo đảm là loại trái phiếu được bảo đảm thanh toán cho toàn bộ hoặc một phần gốc, lãi khi đến hạn. Trong đó, tài sản được đảm bào là tài sản của doanh nghiệp phát hành hoặc tài sản của bên thứ ba; hoặc được bảo lãnh thanh toán của tổ chức tài chính, tín dụng cung cấp dịch vụ bảo lãnh thanh toán.

- Trái phiếu kèm theo chứng quyền là loại trái phiếu được phát hành cùng với việc phát hành chứng quyền, cho phép trái chủ được quyền mua một số cổ phiếu phổ thông nhất định theo điều khoản đã được xác định trước.  

Điều kiện, điều khoản cơ bản của trái phiếu

Pháp luật Việt Nam quy định các điều kiện, điều khoản cơ bản về trái phiếu như sau:

1. Kỳ hạn trái phiếu được doanh nghiệp phát hành quyết định tùy thuộc vào nhu cầu sử dụng vốn của doanh nghiệp và tình hình thị trường chung.

2. Khối lượng phát hành được doanh nghiệp phát hành quyết định căn cứ vào nhu cầu sử dụng vốn và khả năng huy động của thị trường tại từng thời điểm khác nhau.

3. Đồng tiền phát hành đối với trái phiếu phát hành trong nước là đồng Việt Nam. Đối với trái phiếu phát hành ra quốc tế, đồng tiền phát hành tùy theo quy định tại thị trường phát hành. Do vậy, các doanh nghiệp có nghĩa vụ thanh toán nợ gốc, lãi vay cùng loại với đồng tiền đã phát hành trước đó.

4. Mệnh giá trái phiếu phát hành tại thị trường trong nước là 100,000 đồng hoặc bội số của 100,000 đồng. Còn trái phiếu được phát hành ra thị trường quốc tế sẽ có mệnh giá tùy thuộc theo quy định tại thị trường phát hành.

5. Hình thức được phát hành của trái phiếu có thể là chứng chỉ, bút toán ghi sổ hoặc dữ liệu điện tử. Và trong mỗi đợt phát hành, doanh nghiệp sẽ quyết định hình thức cụ thể đối với trái phiếu được phát hành trong đợt đó.

6. Lãi suất danh nghĩa của trái phiếu có thể là lãi suất cố định cho cả kỳ hạn, lãi suất thả nổi (tương ứng với cơ sở tham chiếu nhất định) hoặc kết hợp cả hai. Nhà đầu tư cần tìm hiểu kỹ lưỡng về mức lãi suất danh nghĩa của trái phiếu, nhằm đảm bảo phù hợp với quy định về lãi suất của Ngân hàng Nhà nước cũng như chắc chắn về các đợt, khoản thanh toán lãi của trái phiếu.  

Hướng dẫn chơi trái phiếu: Những ai được mua trái phiếu?

Tìm hiểu về đối tượng được phép mua, giao dịch trái phiếu cũng không kém phần quan trọng đối với những ai tìm hiểu cách chơi trái phiếu. Quy định pháp luật Việt Nam nêu rõ, đối tượng được mua trái phiếu là các tổ chức, cá nhân Việt Nam và tổ chức, cá nhân nước ngoài.

- Đối với trái phiếu không chuyển đổi không kèm chứng quyền: đối tượng mua là nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp.

- Đối với trái phiếu chuyển đổi và trái phiếu kèm chứng quyền: đối tượng mua là nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp, nhà đầu tư chiến lược, trong đó số lượng nhà đầu tư chiến lược phải đảm bảo dưới 100 nhà đầu tư.

Quyền lợi

Một khi sở hữu trái phiếu, nhà đầu tư có quyền lợi được doanh nghiệp phát hành trái phiếu cung cấp các thông tin, thanh toán đầy đủ, đúng hạn gốc, lãi trái phiếu khi đến hạn và bảo đảm việc thực hiện các quyền kèm theo (nếu có) theo các điều khoản đã xác định. Bên cạnh đó, trái chủ cũng được dùng trái phiếu để chuyển nhượng, cho, tặng, để lại, thừa kế và sử dụng trái phiếu làm tài sản bảo đảm trong các quan hệ dân sự, quan hệ thương mại theo quy định của pháp luật.

Trách nhiệm

Bên cạnh quyền lợi, nhà đầu tư học đầu tư trái phiếu cũng cần tìm hiểu về trách nhiệm của một nhà đầu tư, mua và giao dịch trái phiếu. Theo đó, nhà đầu tư trái phiếu sẽ có những trách nhiệm như sau:

- Tiếp cận đầy đủ nội dung công bố thông tin của doanh nghiệp phát hành; hiểu rõ điều kiện, điều khoản trái phiếu và các cam kết khác của doanh nghiệp phát hành trước khi quyết định mua và giao dịch trái phiếu.

- Hiểu rõ về các rủi ro phát sinh trong việc đầu tư trái phiếu; đảm bảo tuân thủ quy định về đối tượng nhà đầu tư, giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ theo quy định.

- Tự đánh giá, chịu trách nhiệm về quyết định đầu tư của mình và các rủi ro phát sinh trong việc đầu tư trái phiếu. Nhà nước không đảm bảo việc doanh nghiệp phát hành trái phiếu thanh toán đầy đủ, đúng hạn lãi, gốc trái phiếu và các quyền khác cho nhà đầu tư mua trái phiếu.

- Trước khi mua trái phiếu, nhà đầu tư phải ký văn bản xác nhận đã thực hiện các quy định và tự chịu trách nhiệm đối với quyết định mua trái phiếu của mình sau khi ký văn bản xác nhận.

- Thực hiện giao dịch trái phiếu theo quy định; không được bán hoặc cùng góp vốn đầu tư trái phiếu với nhà đầu tư không phải là nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp.

- Khi bán trái phiếu trên thị trường thứ cấp phải cung cấp đầy đủ nội dung công bố thông tin của doanh nghiệp phát hành theo quy định cho nhà đầu tư mua trái phiếu tiếp theo.