Nên đầu tư trái phiếu nào?

Điểm nhấn chính: 

- Trái phiếu là loại chứng khoán giúp doanh nghiệp huy động vốn nợ. Nhà đầu tư mua trái phiếu sẽ được nhận lãi suất định kỳ. 

- Trái phiếu an toàn đang trở thành một kênh đầu tư cho nhiều nhà đầu tư cá nhân nhờ thu nhập dòng tiền ổn định, rủi ro tương đối thấp và không đòi hỏi nguồn vốn lớn, động thời giúp đa dạng hóa danh mục đầu tư.

- Tuy nhiên trái phiếu cũng có rui ro và nhà đâu tư cần tim hiểu nên đầu tư trái phiếu nào, trước khi giải ngân đầu tư.

Trong bối cảnh lãi suất tiết kiệm thấp như hiện nay, đầu tư trái phiếu thu hút đông đảo các nhà đầu tư tham gia nhờ nguồn lợi suất hấp dẫn. Tuy nhiên, nhà đầu tư cần phải nghiên cứu thật kỹ các loại trái phiếu uy tín để tránh bị mất tiền khi đầu tư vào trái phiếu mang tính rủi ro cao.  

Trái phiếu là gì?

Trái phiếu còn được xem là chứng nhận nợ, là một loại chứng khoán giúp doanh nghiệp huy động vốn nợ. Trong đó, doanh nghiệp phát hành phải trả cho nhà đầu tư một khoản tiền theo một lãi suất nhất định, có thể là định kỳ 6 tháng, 1 năm hoặc có khi cuối kỳ. Vào ngày đáo hạn, nhà phát hành trái phiếu có trách nhiệm hoàn trả khoản lãi vay cuối cùng và khoản vay gốc (mệnh giá trái phiếu) cho nhà đầu tư.  

Các loại trái phiếu và lợi ích và rủi ro của trái phiếu

Xét về chủ thể phát hành, trái phiếu được phân thành 3 loại chính bao gồm:

- Trái phiếu doanh nghiệp: là trái phiếu được doanh nghiệp phát hành để huy động vốn. thay vì huy động thông qua các công cụ thông thường như cổ phiếu hay đi vay ngân hàng. 

- Trái phiếu chính phủ: do chính phủ một quốc gia phát hành, nhằm bù đắp các thâm hụt về mặt ngân sách nhà nước, tài trợ cho các công trình phúc lợi cộng đồng hoặc để điều tiết thị trường tiền tệ.

- Trái phiếu đô thị: do chính quyền địa phương hoặc chính phủ phát hành, thường là để đầu tư cơ sở vật chất, hạ tầng như đường xá, cầu cống, trường học, v.v.

Xét về đặc điểm/tính chất, trái phiếu còn có thể được chia thành 4 loại:

- Trái phiếu không trái tức (zero coupon): là loại trái phiếu không trả lãi định kỳ mà sẽ chỉ trả lãi một lần duy nhất khi trái phiếu đáo hạn. Mặc dù vậy, mức chiết khấu (phần chênh lệch giữa mệnh giá và giá mua) của trái phiếu này lại lớn, và đây chính là lợi suất mà nhà đầu tư nhận được khi đầu tư vào loại trái phiếu này.

- Trái phiếu có thể chuyển đổi: là trái phiếu do công ty cổ phần phát hành, cho phép nhà đầu tư có thể chuyển đổi thành cổ phiếu phổ thông của chính công ty tại một số thời điểm cụ thể trong tương lai. Nếu cổ phiếu tăng giá, nhà đầu tư có thể chọn chuyển đổi trái phiếu thành cổ phiếu để thu lợi nhuận. Ngược lại, nếu cổ phiếu giảm giá, nhà đầu tư không chuyển đổi và vẫn được hưởng khoản thanh toán định kỳ như trái phiếu thông thường.

- Trái phiếu có thể mua lại: cho phép công ty phát hành mua lại trước khi nó đáo hạn. Nếu lãi suất thị trường giảm xuống thấp hơn mức lãi suất coupon thanh toán cho trái chủ thì vô hình chung chi phí đi vay của công ty đang cao hơn thông thường. Lúc này, công ty phát hành thường sẽ mua lại trái phiếu trước ngày đáo hạn, và phát hành lại trái phiếu mới ở mức lãi suất thấp hơn. Vì vậy, đây được xem là khoản đầu tư khá rủi ro đối với nhà đầu tư, làm ảnh hưởng trực tiếp đến nguồn lợi của nhà đầu tư.

- Trái phiếu có thể bán lại: cho phép trái chủ có quyền bán lại trái phiếu cho tổ chức phát hành trước ngày đáo hạn trong điều kiện cho phép, giúp cho nhà đầu tư có thể chủ động đưa ra các quyết định phù hợp để bảo đảm nguồn lợi nhuận của mình.

Xem thêm: Các loại trái phiếu và cách chúng vận hành   

Có thể mua trái phiếu ở đâu?

Trái phiếu doanh nghiệp được giao dịch thông qua tài khoản chứng khoán trên sàn HoSE hoặc HNX, các công ty môi giới chứng khoán hoặc ngân hàng. Mặc dù có một số công ty môi giới trái phiếu chuyên biệt, nhưng hầu hết các tổ chức phát hành ngày nay có hình thức trực tuyến cung cấp quyền truy cập vào thị trường trái phiếu và nhà đầu tư có thể mua chúng giống như cổ phiếu. 

Nhà đầu tư cũng có thể đầu tư trái phiếu gián tiếp thông qua các quỹ trái phiếu có thu nhập cố định hoặc quỹ tương hỗ đầu tư vào danh mục trái phiếu, ví dụ như quỹ đầu tư trái phiếu Techcombank (TCBF), quỹ đầu tư trái phiếu Vietcombank (VCBF), quỹ đầu tư trái phiếu SSIBF của SSI, v.v. Phương án này phù hợp với các nhà đầu tư chưa có kinh nghiệm cũng như chưa tự tin trong việc nghiên cứu các trái phiếu riêng lẻ.

Trong khi đó, trái phiếu chính phủ được bán cho các nhà đầu tư thông qua nhà môi giới, tổ chức tư vấn phát hành, hoặc trực tiếp thông qua trang web của chính phủ.  

Bí quyết đầu tư trái phiếu an toàn

Trái phiếu có thể được coi là kênh đầu tư “một mũi tên trúng hai mục tiêu”, vừa có thể giúp doanh nghiệp huy động vốn hiệu quả vừa đem lại dòng thu nhập cho nhà đầu tư. Để tối ưu hóa danh mục đầu tư của mình, nhà đầu tư học đầu tư trái phiếu với các bước sau:

Nghiên cứu kỹ lưỡng

Đây được xem là một trong những bước quan trọng nhất, ảnh hưởng trực tiếp đến danh mục đầu tư trái phiếu của bạn. Trái phiếu được phát hành bởi những chủ thể có uy tín trên thị trường sẽ đem lại nguồn lợi nhuận bền vững cho nhà đầu tư và hạn chế các rủi ro có thể gặp phải.

Luôn cập nhật tình hình kinh tế

Cập nhật các xu hướng kinh tế và biến động thị trường giúp nhà đầu tư xác định thời điểm mua bán phù hợp để tránh bị lỗ vốn, giảm giá trị khoản đầu tư vào trái phiếu.

Đánh giá rủi ro

Ngoài việc xác định mức độ chấp nhận rủi ro của mình để lựa chọn chiến lược đầu tư phù hợp với bản thân, nhà đầu tư cũng cần cân nhắc giữa lợi ích và rủi ro của trái phiếu để tối ưu hóa lợi nhuận đầu tư.

Xem xếp hạng tín dụng

Bảng xếp hạng tín dụng có thể hỗ trợ nhà đầu tư nhận diện được các trái phiếu có chất lượng tốt với mức rủi ro không cao. Từ đó, đối chiếu với chiến lược đầu tư của mình và điều chỉnh cho phù hợp.

Đa dạng hóa danh mục đầu tư

Việc đa dạng hóa danh mục đầu tư là chìa khóa giúp nhà đầu tư chạm tay đến nguồn lợi nhuận cao. Do vậy, phân bổ danh mục với đa dạng các loại tài sản khác nhau, bên cạnh đầu tư vào trái phiếu, sẽ góp phần giảm thiểu các rủi ro từ những biến động phức tạp của thị trường.  

Nên đầu tư trái phiếu nào

Như phần trên đã đề cập, trên thị trường hiện nay có nhiều loại trái phiếu khác nhau, mỗi trái phiếu có lợi nhuận và rui ro khác nhau. Nên đầu tư trái phiếu nào tùy vào nhu cầu và mức độ chấp nhận rủi ro của từng người và hiểu biết của nhà đầu tư về lợi ích và rủi ro của trái phiếu.

Trong những năm trở lại đây, trái phiếu dòng tiền định sẵn hay còn gọi là trái phiếu ngắn hạn được nhiều nhà đầu tư ưa chuộng nhờ những đặc tính nổi bật.

Trái phiếu dòng tiền định sẵn, với đặc thù là các kỳ hạn ngắn dưới 1 năm (3, 6, 9 và 12 tháng), và có thể nhận mức lợi nhuận tốt hơn so với gửi tiết kiệm nếu phải rút trước hạn. So với cổ phiếu, loại trái phiếu này mang tính bảo toàn vốn cao hơn vì không bị ảnh hưởng nhiều bởi những biến động trên thị trường. Hơn nữa, nhờ số vốn linh động với mức lợi tức ổn định và kỳ hạn ngắn, loại trái phiếu này có thể giúp chủ sở hữu cân bằng rủi ro của danh mục đầu tưu chung trong trường hợp các khoản đầu tư khác gặp bất lợi.

Nếu là nhà đầu tư có  mức độ chấp nhận rủi ro thấp thì trái phiếu ngân hàng và trái phiếu Chính phủ là sự lựa chọn hàng đầu cho danh mục của bạn. Trái phiếu do các ngân hàng lớn phát hành thường chi trả mức lãi suất ổn định với tính rủi ro thấp, trong khi sở hữu trái phiếu Chính phủ giúp bạn tiết kiệm được một khoản thuế thu nhập cá nhân. Ngược lại, trái phiếu doanh nghiệp đem lại nguồn lợi nhuận tốt hơn nhưng cũng đi kèm với lượng rủi ro không nhỏ cho nhà đầu tư.

Ngoài ra, đầu tư vào quỹ trái phiếu cũng là một kênh đầu tư hiệu quả, vừa giúp bạn hưởng các lợi ích như đầu trái phiếu thông thường với tính thanh khoản cao, vừa bảo vệ bạn trước những rào cản về nguồn vốn lớn hay quản trị rủi ro phát sinh khi đầu tư. Bù lại, bạn phải trả cho công ty quản lý quỹ một số khoản phí nhất định khi tham gia đầu tư.