Lạm phát có là hình thức đánh thuế của Chính phủ?

Điểm nhấn chính: 

- Lạm phát là sự gia tăng trong mặt bằng giá chung của nền kinh tế theo thời gian. 

- Nhiều cuộc tranh luận cho rằng lạm phát là một hình thức đánh thuế ẩn của Chính phủ.   

Tìm hiểu cùng Tititada! 

Lạm phát chính là kẻ thù lớn nhất và nguy hiểm nhất của nền kinh tế thế giới. Trước đây người ta không tin rằng lạm phát là một hình thức đánh thuế. Tuy nhiên, vào thế kỷ 20, dựa trên các cuộc thảo luận giữa các nhà kinh tế, ít nhiều người ta đã đồng ý rằng lạm phát là một dạng thuế ẩn, bị ẩn vì chúng ta không thấy dòng tiền chảy ra từ túi mình. Mặc dù tiền có thể chưa rời khỏi túi của chúng ta nhưng giá trị của nó, tức là sức mua, đã rời đi. 

Lạm phát làm giảm sức mua và làm cho con người ta nghèo hơn, nó còn đóng vai trò phân phối lại sức mua của các doanh nghiệp và hộ gia đình cho Chính phủ. Bằng cách chi phối nguồn cung tiền, Chính phủ có thể làm cho dòng tiền chảy ngược vào túi của mình, bù đắp cho những khoản chi tiêu thâm hụt. Vậy lạm phát có phải là một loại thuế mà Chính phủ tạo ra để thu tiền từ người dân? Hãy cùng Tititada tìm hiểu qua bài viết này!   

Lạm phát bắt nguồn từ đâu? 

Lạm phát là do in thêm tiền! Điều này rất dễ hiểu! Chúng ta biết rằng, lạm phát là sự gia tăng giá trong một nền kinh tế theo thời gian. Lạm phát xảy ra khi tổng lượng chi tiêu bằng tiền của nền kinh tế tăng với tốc độ nhanh hơn mức tăng tổng sản lượng thực tế. Theo lý thuyết cung và cầu, khi cầu nhiều hơn cung, chắc chắn điểm cân bằng giữa cung và cầu sẽ dịch chuyển lên vị trí cân bằng mới, tại đó cung và cầu lại cân bằng, hậu quả là giá cả của nền kinh tế tăng lên. Do đó, lạm phát là sự gia tăng cung tiền mà không tăng lượng cung của hàng hóa và dịch vụ tương ứng.    

Tại sao Chính phủ lại tạo ra lạm phát? 

Như đã đề cập, lạm phát xuất phát từ gia tăng cung tiền. Vậy tại sao Chính phủ lại in ra quá nhiều tiền trong khi nó tạo ra lạm phát và làm cho cuộc sống người dân trở nên khốn khổ hơn? Đó là bởi vì chi tiêu của Chính phủ luôn cao hơn số tiền mà họ kiếm được và hậu quả là ngân sách Chính phủ sẽ thâm hụt theo thời gian. Ở nhiều nước như Nhật Bản và các nước ở châu Âu, mức thâm hụt này đã tăng vọt. Nếu không có tiền để trả nợ thì làm sao Chính phủ đó có thể tồn tại được. Đó chính là lúc Chính phủ quyết định in tiền! 

Vậy tại sao Chính phủ không thắt chặt chi tiêu, hay ban hành quyết định tăng thu thuế để bù đắp cho khoản thâm hụt này? Thứ nhất, người dân không thích đóng thuế, đặc biệt là ở một mức thuế cao hơn. Mỗi một đồng tiền họ đóng thuế là một đồng tiền mà họ không có để tiêu dùng cá nhân. Nếu Chính phủ quyết định thu thuế cao hơn, lâu dần người dân sẽ sinh ra bất bình và phản đối với chính sách này, các cuộc biểu tình, phản động có thể xảy ra để giảm mức thuế suất. Thứ hai, không có một Chính phủ nào ưa chuộng việc cắt giảm chi tiêu. Vì rất nhiều tiền của Chính phủ được chi cho các chương trình phúc lợi xã hội, cắt giảm chi tiêu có thể dẫn đến giảm chất lượng và khả năng cung cấp các dịch vụ này, ảnh hưởng đến sự hài lòng của người dân. Ngoài ra, cắt giảm chi tiêu còn có thể gây ra suy thoái kinh tế, bởi nếu Chính phủ giảm đầu tư vào hạ tầng hoặc các chương trình kích thích tăng trưởng kinh tế, điều này có thể dẫn đến sự suy giảm của nền kinh tế và thất nghiệp.  

Khi Chính phủ in thêm tiền, người dân không phải đóng thuế, và Chính phủ cũng không cần phải cắt giảm chi tiêu của mình, nhưng kết quả là đồng tiền không còn giá trị như trước đây. Khi Chính phủ tạo ra tiền mới và chi tiêu nó, tác động lên giá cả cũng như việc cung cấp hàng hóa và dịch vụ không khác gì một nhà làm tiền giả tư nhân.   

Lạm phát có phải là một loại thuế của Chính phủ? 

Một nhà kinh tế học lỗi lạc, người đoạt giải Nobel - Milton Friedman đã từng nói: “Lạm phát là hình thức thuế duy nhất có thể được đánh mà không cần bất kỳ luật nào”. Nghĩa là nếu Chính phủ muốn đánh bất kỳ loại thuế nào vào người dân thì loại thuế đó phải được đưa ra trước quốc hội và các cuộc thảo luận phải diễn ra về tính hợp lệ của loại thuế đó và liệu nó có được đánh thuế chính xác hay không.  

Tuy nhiên, đây không phải là trường hợp lạm phát. Lạm phát mang lại cho Chính phủ quyền lực để lấy sức mua của bạn mà không cần ai hỏi họ dù chỉ một câu hỏi. Lạm phát có thể được xem như một loại thuế không rõ ràng vì nó tạo ra một cơ chế ẩn giữa Chính phủ và người dân thông qua sự giảm giá trị của tiền và ảnh hưởng đến sức mua của người dân. Lạm phát, tương tự như thuế bán hàng đối với tất cả hàng hóa và dịch vụ, là một loại thuế đánh vào mỗi người dân dưới hình thức giá cao hơn cho những gì họ mua. Điều này tương tự như việc bạn phải trả thêm tiền mỗi khi mua sắm mà không nhận được bất kỳ giá trị hoặc dịch vụ nào thêm để bù đắp.  

Cần hiểu rằng không phải Chính phủ in tiền để chi trả cho các khoản chi tiêu cá nhân của mình. Con số chi tiêu khổng lồ của Chính phủ là kết quả của những nỗ lực từ Chính phủ nhằm phân phối lại thu nhập và của cải. Lạm phát có thể liên quan đến sự xuất hiện của nhà nước phúc lợi. Các nhà lãnh đạo chính trị, tự tin vào khả năng, lý trí, khả năng kiểm soát xã hội của mình tạo ra sự tiến bộ liên tục, sử dụng lực lượng Chính phủ để phân phối lại của cải trong nỗ lực nhân ái nhằm đạt được sự bình đẳng về kinh tế. Những đồng tiền được bổ sung vào nền kinh tế thông qua mở rộng tín dụng, cho phép Chính phủ chi tiêu nhiều hơn và hỗ trợ nhiều người “xứng đáng” hơn. 

Lạm phát là một hiện tượng kinh tế phức tạp với nhiều hậu quả khác nhau và vai trò của nó như một phương pháp để Chính phủ đánh thuế người dân là một vấn đề gây tranh cãi. Mặc dù có thể lập luận rằng lạm phát làm giảm sức mua một cách hiệu quả, tái phân phối của cải và mang lại lợi nhuận cho Chính phủ, nhưng điều quan trọng là những tác động này thường gián tiếp và không lường trước được.

Lạm phát được coi là một hiện tượng tiền tệ được thúc đẩy bởi các yếu tố kinh tế hơn là một hình thức đánh thuế có chủ ý. Tuy nhiên, Chính phủ phải quản lý lạm phát một cách cẩn thận, vì lạm phát quá mức có thể dẫn đến bất ổn kinh tế và gây tổn hại đến phúc lợi của người dân. Mối quan hệ giữa lạm phát và thuế vẫn còn phức tạp và việc giải thích nó thường phụ thuộc vào quan điểm của mỗi người về các chính sách kinh tế và hậu quả của chúng.