Thị trường Bò (Bull Market) là gì?

Điểm nhấn chính:

- Thị trường Bò hay Bull Market nhằm miêu tả một thị trường có xu hương tăng mạnh, với giá của tài sản tăng liên tục hơn 20% 

- Hiểu biết cơ bản về chứng khoán: Thuật ngữ Thị trường Bò không những sử dụng trong thị trường chứng khoán mà còn dùng để chỉ sự tăng giá của nhiều loại tài sản khác.

Thị trường Bò là một trạng thái của thị trường tài chính trong đó giá chứng khoán hoặc tài sản đang tăng hoặc dự kiến sẽ tăng. Thuật ngữ "Thị trường Bò" thường được sử dụng để chỉ thị trường chứng khoán nhưng cũng có thể chỉ các loại tài sản khác, chẳng hạn như trái phiếu, bất động sản, tiền tệ và hàng hóa. Bởi vì giá chứng khoán tăng giảm hàng ngày, thuật ngữ Thị trường Bò thường chỉ việc tăng giá trong khoảng thời gian kéo dài với hầu hết các mã chứng khoán đều tăng và xu hướng tăng kéo dài trong nhiều tháng hoặc thậm chí nhiều năm.

Ngược lại với thị trường Bò là thị trường Gấu, là khi thị trường giảm và thường bao phủ bởi sự bi quan của nhà đầu tư. Nguồn gốc của những thuật ngữ này bắt nguồn từ việc sử dụng cách "con bò" và "con gấu" tấn công đối thủ của chúng để mô tả thị trường. Một con bò đực húc sừng lên không trung, trong khi một con gấu vuốt bàn chân xuống. Nếu thị trường tăng (giống bò húc sừng lên), đó là một thị trường Bò. Nếu thị trường giảm (giống gấu vuốt bàn chân xuống), đó là thị trường Gấu.

Thị trường Bò được đặc trưng bởi sự lạc quan, niềm tin của nhà đầu tư với kỳ vọng rằng kết quả kinh doanh sẽ tiếp tục tốt trong một thời gian dài. Nhà đầu tư đang muốn hiểu biết cơ bản về chứng khoán, cần biết rằng rất khó để dự đoán một cách nhất quán khi nào xu hướng thị trường sẽ thay đổi do thị trường bị tác động nhiều bởi yếu tố tâm lý và cả việc đầu cơ.

Không có con số cụ thể nào để xác định thị trường Bò. Định nghĩa phổ biến nhất của thị trường Bò là khi thị trường chứng khoán tăng 20%. Vì thị trường tăng giảm rất khó dự đoán, các nhà phân tích thường chỉ có thể nhận ra thị trường Bò sau khi nó đã xảy ra. Một thị trường Bò đáng chú ý trong lịch sử gần đây là giai đoạn từ năm 2009 đến năm 2018. Trong thời gian này, chỉ số S/P 500, chỉ số thị trường chứng khoán chính của Mỹ, đã tăng 323%, sau khi chỉ số này giảm 57% so với mức đỉnh vào tháng 10 năm 2007 trong cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu trước đó.

Đặc điểm của thị trường Bò

Thị trường Bò thường diễn ra khi nền kinh tế đang tăng trưởng hoặc khi nền kinh tế đang vững mạnh với tổng sản phẩm quốc nội (GDP) tăng cao, tỷ lệ thất nghiệp giảm và lợi nhuận của doanh nghiệp cũng tăng cao. Đồng thời, niềm tin của nhà đầu tư cũng ở mức cao trong suốt thời kỳ thị trường Bò. Lực mua đối với cổ phiếu sẽ tăng cùng với nhịp điệu chung của thị trường. Ngoài ra, sẽ có một sự gia tăng chung về số lượng các giao dịch phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO) trên thị trường.

Trong các yếu tố trên, một số yếu tố dễ nhận biết và định lượng hơn những yếu tố khác đối với nhà đầu tư có hiểu biết cơ bản về chứng khoán. Ví dụ, lợi nhuận doanh nghiệp và tỷ lệ thất nghiệp sẽ có số liệu chính xác, một số yếu tố về thị trường sẽ khó định lương hơn. Ví dụ, cung và cầu về chứng khoán, cung sẽ yếu trong khi cầu mạnh. Trong thị trường Bò, nhiều nhà đầu tư sẵn sàng tham gia vào thị trường (chứng khoán) để thu được lợi nhuận, trong khi ít người muốn bán.

Thị trường Bò và thị trường Gấu thường trùng với chu kỳ kinh tế bao gồm bốn giai đoạn: tăng trưởng, đỉnh, suy thoái và đáy. Sự khởi đầu của một thị trường Bò thường là một chỉ báo hàng đầu cho sự phát triển kinh tế. Bởi vì tâm lý lạc quan của nhà đầu tư về tiềm năng tăng trưởng kinh tế trong tương lai sẽ đẩy giá cổ phiếu tăng cao, dẫn đến thị trường chứng khoán tăng trước khi các chỉ số kinh tế vĩ mô ví dụ như tăng trưởng tổng sản phẩm quốc nội (GDP) được công bố. Tương tự như vậy, thị trường Gấu thường bắt đầu trước khi nền kinh tế bắt đầu suy thoái. Nhìn lại một cuộc suy thoái điển hình của nước Mỹ cho thấy thị trường chứng khoán Mỹ đi xuống vài tháng trước khi GDP sụt giảm.

Trên thực tế, thị trường Bò có thể yếu dần và trở thành thị trường Gấu khi nền kinh tế rơi vào một giai đoạn khó khăn, chẳng hạn như đối mặt với suy thoái hoặc tỷ lệ thất nghiệp tăng đột biến, việc duy trì giá cổ phiếu tăng sẽ trở nên khó khăn. Hơn nữa, suy thoái thường đi kèm với sự chuyển biến tiêu cực trong tâm lý nhà đầu tư và người tiêu dùng, nơi tâm lý thị trường trở nên lo sợ hoặc giảm rủi ro hơn là tham lam hoặc chấp nhận rủi ro.

Cách tận dụng lợi thế của thị trường Bò

Các nhà đầu tư muốn hưởng lợi từ thị trường Bò bằng cách mua sớm khi thi trường bắt đầu lên và định giá còn ở mức hấp dẫn và bán chúng khi giá tăng và đạt mức độ kỳ vọng. Mặc dù rất khó để xác định thời điểm tạo đáy và đỉnh. Dưới đây là một số chiến lược nổi bật mà các nhà đầu tư sử dụng trong thời kỳ thị trường Bò. Tuy nhiên, các chiến lược này đều có một số rủi ro nhất định.

- Mua và giữ: Một trong những chiến lược cơ bản nhất trong đầu tư là biết cách lựa chọn cổ phiếu để đầu tư, sau đó mua và nắm giữ. Chiến lược này cần sự tự tin và sự kỷ luật từ nhà đầu tư. Tại sao nhà đầu tư lại nắm giữ lâu dài một chứng khoán? Câu trả lời là vì họ mong đợi giá của cổ phiếu của công ty mà họ đã chọn lựa kỹ lưỡng tăng lên trong tương lai khi công ty hoạt động tốt hơn và nhờ đó, khoản đầu tư sẽ có lời. Vì lý do này, thị trường Bò sẽ giúp thúc nhà đầu tư chon chiến lược mua và giữ.

- Gia tăng mua và giữ: Gia tăng mua và nắm giữ là một biến thể của chiến lược mua và nắm giữ đơn giản và nó tăng thêm rủi ro cho khoản đầu tư . Đối với chiến lược này, nhà đầu tư sẽ sẽ tiếp tục gia tăng tỉ trọng vào một cổ phiếu khi nó tiếp tục tăng giá và thực hiện bằng cách đăt mua thêm một lượng cổ phiếu cố định cho mỗi lần tăng giá cổ phiếu với số lượng đặt trước.

Hiểu biết cơ bản về chứng khoán: Ví dụ về thị trường Bò

Thị trường Bò sung mãn nhất trong lịch sử của nước Mỹ gần đây bắt đầu vào cuối thời kỳ lạm phát đình trệ năm 1982 và kết thúc với sự phá sản dotcom năm 2000. Trong thị trường Bò này chỉ số trung bình công nghiệp Dow Jones (DJIA) tăng 15% hàng năm. NASDAQ, sàn giao dịch các công ty công nghệ ở Mỹ, đã tăng 5 lần từ năm 1995 đến năm 2000, tăng từ 1.000 lên hơn 5.000.

Đối lập với thị trường Bò là thị trường Gấu kéo dài trong 18 năm từ 1982-2000. Từ năm 2000 đến năm 2009, thị trường đã phải vật lộn để tạo dựng chỗ đứng và tăng trung bình hàng năm là -6,2%. Tuy nhiên, năm 2009 chứng kiến sự khởi đầu của một thị trường Gấu tiếp theo kéo dài hơn mười năm. Các nhà phân tích tin rằng thị trường Gấu gần đây nhất bắt đầu vào ngày 9 tháng 3 năm 2009 và chủ yếu được dẫn dắt bởi sự tăng giá của cổ phiếu công nghệ.

Tại Việt Nam, giai đoạn gần đây nhất của thị trường Bò là 2014-2018. Trong vòng 5 năm, chỉ số VN-Index đã tăng hơn 120% kể từ mức 546 điểm cuối năm 2014, vốn hóa thị trường tăng hơn 70%, tổng giá trị danh mục đầu tư của nhà đầu tư nước ngoài hơn 31 tỷ đô la Mỹ. Vào ngày 9 tháng 4 năm 2018, chỉ số VN-Index thiết lập đỉnh mới 1,204 điểm. Trong giai đoạn 2017-2018, các nhà đầu tư ngoại lập kỷ lục mua ròng gần 44,000 tỷ đồng, sàn giao dịch chứng khoán TP.HCM (HOSE) có phiên giao dịch với giá trị tỷ USD đầu tiên từ khi thành lập với kỷ lục thanh khoản đạt 35,000 tỷ đồng. Năm 2018, thị trường chứng khoán Việt Nam có hàng loạt các thương vụ huy động vốn, phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO) với tổng giá trị huy động 2.6 tỷ đô la Mỹ từ 5 thương vụ IPO, dẫn đầu khu vực Đông Nam Á.