Trái phiếu là một trong những công cụ chứng khoán nợ phổ biến trên thế giới, được phát hành nhằm mục đích vay vốn.
Trái phiếu có kỳ hạn (Term bond) là trái phiếu được phát hành bởi các công ty ra cho công chúng hoặc các nhà đầu tư với ngày đáo hạn được xác định trước.
Thời hạn của trái phiếu là khoảng thời gian từ khi phát hành trái phiếu đến khi trái phiếu đáo hạn, và nó có thể là ngắn hoặc dài hạn.
Vào ngày đáo hạn, mệnh giá trái phiếu, hay tổng số tiền gốc cộng với lãi, phải được hoàn trả cho trái chủ.
Ví dụ: công ty A muốn vay vốn và chọn phương thức phát hành trái phiếu với mệnh giá 100 triệu đồng/trái phiếu trong thời hạn 10 năm.
Lãi suất coupon cho khoản vay này là 5%.
Do đó, công ty này cần thanh toán 5% x 500 triệu đồng = 25 triệu đồng tiền lãi mỗi năm trong 10 năm cho trái chủ.
Đồng thời, vào cuối năm thứ 10, công ty A sẽ hoàn tất trả 500 triệu đồng vốn gốc.
Trái phiếu được xem là một phương thức đầu tư kiếm lời ổn định, đặc biệt là đối với những người muốn có thêm khoản thu nhập cố định và lâu dài, mà e ngại rủi ro mất tiền.
Ngoài ra, trái phiếu còn là một công cụ an toàn vì lợi tức dành cho trái chủ không bị ảnh hưởng bởi kết quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.
Trong trường hợp doanh nghiệp phát hành phá sản khiến trái phiếu trở nên rủi ro hơn, song các khoản thanh toán nợ cho trái chủ sẽ được ưu tiên trước các cổ đông.
Lãi suất coupon, hay lãi suất trái phiếu, là một mức lãi suất cố định dựa trên mệnh giá gốc của trái phiếu, mà các tổ chức phát hành cam kết thanh toán cho trái chủ theo định kỳ.
Do lãi suất coupon là một tỷ lệ cố định, không phụ thuộc vào biến động của lãi suất thị trường, nên đây được xem là đặc điểm thu hút dòng tiền của các nhà đầu tư.
Tuy nhiên, nếu lãi suất thị trường tăng cao hơn mức lãi suất mà trái phiếu cung cấp, trái phiếu này có thể trở nên kém hấp dẫn với nhà đầu tư.
Lãi suất coupon = Khoản thanh toán định kỳ / Mệnh giá trái phiếu
Ví dụ: một trái phiếu được phát hành với mệnh giá 100 triệu đồng, thanh toán lãi định kỳ hàng năm là 5 triệu thì sẽ có lãi suất coupon sẽ là 5 triệu / 100 triệu = 5%.
Như vậy, số tiền nhà đầu tư được nhận định kỳ hàng năm sẽ là 5 triệu ngay cả khi giá trái phiếu trên thị trường sau đó có tăng hay giảm.
Cần lưu ý, lãi suất coupon và lãi suất đáo hạn (YTM) của trái phiếu là hai khái niệm khác nhau.
Trong khi lãi suất coupon là cố định và được xác định trước, YTM thường dao động dựa vào lãi suất trên thị trường và mức biến động của giá trái phiếu.
Nếu YTM cao hơn lãi suất coupon, nó có nghĩa là trái phiếu đang được bán với giá chiết khấu so với mệnh giá của nó.
Ngược lại, nếu YTM thấp hơn lãi suất coupon, thì trái phiếu đang được bán với giá có bao gồm phí bảo hiểm, là cao hơn mệnh giá.
Lãi suất đáo hạn (Yield to maturity, YTM) là mức lãi suất dự kiến cho một trái phiếu nếu trái phiếu được giữ cho tới khi nó đáo hạn.
Nói cách khác, đó là tỷ suất hoàn vốn của khoản đầu tư vào trái phiếu nếu nhà đầu tư giữ nó cho đến khi đáo hạn, với tất cả các khoản thanh toán được thực hiện theo lịch trình và tái đầu tư với cùng một tỷ lệ.
YTM còn được gọi là "lợi tức ghi sổ" hoặc "lợi tức hoàn lại" của trái phiếu.
Thông thường, YTM tăng hay giảm tùy thuộc vào biến động của giá trị thị trường của trái phiếu cũng như mặt bằng lãi suất trên thị trường chung.
Về cơ bản, giá trái phiếu thường luôn biến động nghịch với YTM của nó.
Ví dụ: khi lãi suất thị trường tăng, nó sẽ khiến YTM tăng theo và qua đó gây ra sự giảm giá của trái phiếu, và ngược lại cũng như vậy.
YTM được xem là một đại lượng giúp xác định được mức độ sinh lời của trái phiếu, thường được các nhà kinh doanh trái phiếu cân nhắc hơn là các nhà đầu tư cá nhân.
Cần lưu ý, lãi suất đáo hạn (YTM) và lãi suất coupon của trái phiếu là hai thứ khác nhau.
Trong khi lãi suất coupon là cố định và được xác định trước, YTM thường dao động dựa vào lãi suất trên thị trường và mức biến động của giá trái phiếu.
Nếu YTM cao hơn lãi suất coupon, nó có nghĩa là trái phiếu đang được bán với giá chiết khấu so với mệnh giá của nó.
Ngược lại, nếu YTM thấp hơn lãi suất coupon, thì trái phiếu đang được bán với giá có bao gồm phí bảo hiểm, là cao hơn mệnh giá.
Xem thêm:
Tititada - Đầu tư chứng khoán cùng chuyên gia
Đầu tư chứng khoán với số tiền bất kỳ, với trải nghiệm đơn giản, dễ dàng, dành riêng cho nhà đầu tư mới tham gia thị trường.
