Chỉ số giá sản xuất PPI là gì?

Điểm nhấn chính:

- PPI đo lường sự biển đổi về giá mà các nhà sản xuất trong nước nhận được cho sản phẩm của họ theo mốc thời gian nhất định.

- PPI giúp doanh nghiệp đánh giá hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh cũng như so sánh chi phí sản xuất với giá bán sản phẩm, dịch vụ để đưa ra các chiến lược kinh doanh phù hợp.  

Chỉ số PPI là gì?

Chỉ số giá sản xuất (PPI) đo lường sự thay đổi trung bình về giá theo thời gian mà các nhà sản xuất trong nước nhận được cho sản phẩm của họ. Nói cách khác, chỉ số này được sử dụng để đo lường sự thay đổi trong chi phí mà các doanh nghiệp phải trả cho các loại hàng hóa và dịch vụ trong quá trình kinh doanh.

Chỉ số PPI phản ánh những thay đổi về giá của nguyên liệu thô – những nguyên liệu đầu vào hoặc giá thành phẩm. Khi giá đầu vào tăng thì giá bán thành phẩm cũng tăng theo. Nhà sản xuất sẽ chi trả một phần, phần còn lại được chuyển cho người tiêu dùng. Kết quả là giá sản phẩm tăng cao, gây ra lạm phát giá cả.

Vì PPI có tác động trực tiếp đến giá tiêu dùng nên số liệu PPI có liên quan trực tiếp đến việc xác định tỷ lệ lạm phát ở một quốc gia. Khác với CPI – đo lường sự thay đổi về giá hàng hóa và dịch vụ mà người tiêu dùng phải trả, PPI không bao gồm bất kỳ khoản thuế, lợi nhuận thương mại hay phí vận chuyển nào mà người mua phải trả. Tuy nhiên, những thay đổi này cuối cùng sẽ được chuyển sang cho người tiêu dùng và được phản ánh trong CPI. Vì vậy, PPI là cơ sở giúp các nhà hoạch định chính sách tiền tệ đánh giá hiệu quả các chính sách điều tiết giá cả, kiểm soát lạm phát kịp thời.  

Phân loại giá trong PPI

PPI phân loại những thay đổi về giá dựa trên ba thành phần, bao gồm phân loại cấp ngành, phân loại hàng hóa và nhu cầu cuối cùng – nhu cầu trung gian (FD-ID):

- Phân loại cấp ngành được thực hiện dựa trên những thay đổi trong tổng sản lượng ròng của một ngành. Sản lượng ròng này ghi nhận giá bán tổng hợp của các sản phẩm được sản xuất trong một ngành được bán bên ngoài ngành đó.

- Phân loại hàng hóa được thực hiện trên cơ sở các sản phẩm và dịch vụ. PPI xác định và phân biệt các sản phẩm của một ngành dựa trên sự giống nhau, thành phần và cách sử dụng tổng thể.

- Phân loại FD-ID dựa trên người dùng cuối của sản phẩm và dịch vụ. PPI phân loại sự thay đổi giá là nhu cầu cuối cùng nếu người dùng cuối chính là khách hàng. Mặt khác, khi sản phẩm và dịch vụ đến tay khách hàng thông qua các kênh trung gian thì sự thay đổi về giá được phân loại là nhu cầu trung gian.  

Cách xác định chỉ số PPI

Để tính toán chỉ số PPI, Cục Thống kê Lao động Hoa Kỳ (BLS) thu thập dữ liệu từ khoảng 25,000 cơ sở đại diện cho hơn 100,000 mức giá, kết hợp với các thông tin dữ liệu từ các nguồn khác để tạo ra PPI :

Các cơ sở tham gia thuộc nhiều lĩnh vực công nghiệp khác nhau, chẳng hạn như :

- Thương mại bán buôn và bán lẻ

- Vận tải và kho bãi

- Tài chính và bảo hiểm

- Bất động sản

- Chăm sóc sức khỏe

- Khai thác mỏ

- Năng lượng

- Nông nghiệp

- …

Bên cạnh đó, để cải thiện độ chính xác của chỉ số PPI, BLS ấn định trọng số cho các sản phẩm và dịch vụ theo quy mô và tầm quan trọng của chúng. Đường cơ sở của PPI là 100. Vì vậy, nếu chỉ số là 110 sẽ thể hiện mức tăng giá 10 điểm kể từ kỳ cơ sở và mức chỉ số 90 sẽ thể hiện mức giá giảm 10 điểm. BLS giải thích rằng các biến động hàng tháng của PPI được hiển thị dưới dạng phần trăm thay đổi thay vì thay đổi về điểm chỉ số.  

So sánh chỉ số giá sản xuất PPI và chỉ số giá tiêu dùng CPI

Cả PPI và CPI là những thước đo kinh tế quan trọng, theo dõi giá hàng hóa và dịch vụ, và phản ánh tình hình lạm phát của nền kinh tế. Tuy nhiên, giữa chúng vẫn có những khác biệt quan trọng ở thành phần của nhóm hàng hóa và dịch vụ cũng như các loại giá cho hàng hóa và dịch vụ cũng khác nhau.

Những khác biệt này tồn tại bởi vì hai chỉ số này được sử dụng với hai mục đích khác nhau. Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) được sử dùng để đo lường sự thay đổi tổng thể của giá cả của một rổ hàng hóa và dịch vụ mà người tiêu dùng phải chi trả trong một khoảng thời gian nhất định, trong khi PPI đo lường sự thay đổi trong giá mà nhà sản xuất phải trả cho sản phẩm của họ, bao gồm cả nguyên liệu thô và dịch vụ lao động, nên PPI là thước đo lạm phát từ góc độ nhà sản xuất.

Nói chung, PPI và CPI có mối liên hệ với nhau. Khi PPI tiếp tục tăng, các nhà sản xuất thượng nguồn ít nhiều sẽ chuyển chi phí gia tăng sang người tiêu dùng, dẫn đến chỉ số CPI tăng cao. Vì PPI ảnh hưởng trực tiếp đến giá bán lẻ nên PPI được coi là một chỉ báo tốt hơn về lạm phát.  

Dự đoán lạm phát với chỉ số PPI

Lạm phát có lẽ là chỉ số được theo dõi nhiều thứ hai sau tỷ lệ thất nghiệp, vì nó giúp các nhà đầu tư dự đoán những biến đổi về chính sách tiền tệ của NHNN trước diễn biến phức tạp từ nền kinh tế. Mặt khác, PPI cốt lõi có thể đóng nhiều vai trò trong việc cải thiện các quyết định đầu tư vì nó có thể đóng vai trò là chỉ số hàng đầu cho CPI.

Hơn nữa, PPI thể hiện bức tranh lạm phát ở một góc độ khác với CPI. Mặc dù những thay đổi về giá tiêu dùng là quan trọng đối với người tiêu dùng, nhưng việc theo dõi PPI cho phép người ta xác định nguyên nhân của những thay đổi trong CPI. Ví dụ: nếu CPI tăng với tốc độ nhanh hơn nhiều so với PPI, tình huống như vậy có thể chỉ ra rằng các yếu tố khác ngoài lạm phát có thể khiến các nhà bán lẻ tăng giá. Tuy nhiên, nếu CPI và PPI tăng song song, các nhà bán lẻ có thể chỉ đang cố gắng duy trì tỷ suất lợi nhuận hoạt động của mình.

Ngoài ra, PPI của hàng hóa thành phẩm còn dự báo chuyển biến của CPI trong tương lai. Ví dụ, khi các công ty gặp phải chi phí đầu vào cao hơn, những chi phí này sẽ được chuyển sang những người mua tiếp theo trong mạng lưới phân phối. Sau đó, các công ty này sẽ tính giá cao hơn cho các sản phẩm cuối cùng được giao đến các địa điểm bán lẻ khác.