Tại sao Chính phủ Hoa Kỳ lại đóng cửa?

Điểm nhấn chính: 

- Việc chính phủ đóng cửa xảy ra khi không thông qua được luật tài trợ cần thiết để tài trợ cho chính phủ trong năm tài chính tiếp theo. 

- Trong thời gian đóng cửa, các văn phòng chính phủ không thiết yếu sẽ phải ngừng hoạt động, một số công chức có thể tiếp tục hoạt động nhưng không được nhận lương. 

- Từ năm 1976 đến nay, Chính phủ Mỹ đã có 21 lần đóng cửa, lần gần nhất kéo dài nhất lịch sử - 34 ngày.

Đóng cửa Chính phủ là gì? 

Việc chính phủ đóng cửa (Government shutdown) xảy ra khi chính phủ không thông qua được luật tài trợ cần thiết để tài trợ cho chính phủ trong năm tài chính tiếp theo. Việc thiếu kinh phí thường xảy ra khi có sự chậm trễ trong việc phê duyệt ngân sách liên bang sẽ tài trợ cho Chính phủ cho năm tài chính sắp tới. Việc ngừng hoạt động vẫn có hiệu lực cho đến khi luật tài trợ được thông qua.

Những lần đóng cửa của Chính phủ Hoa Kỳ 

Kể từ khi thực hiện quy trình xem xét dự toàn ngân sách tại Quốc hội vào năm 1976 tới nay, Chính phủ Hoa Kỳ đã có hơn 20 lần đóng cửa vì không còn ngân sách hoạt động, lần ngắn nhất là 1 ngày và dài nhất là 35 ngày – những lần đóng cửa dài đều do đảng Cộng Hòa đóng vai trò chủ đạo: 

- Dưới thời Tổng thống Bill Clinton, Chính phủ Hoa Kỳ đã phải đóng cửa 21 ngày từ cuối năm 1995 đến đầu năm 1996 do ông Clinton từ chối đồng ý với khuyến nghị của Chủ tịch Hạ viện thuộc đảng Cộng Hòa – ông Newt Gingrich về việc cắt giảm mạnh chi tiêu và thuế. Cuối cùng, dư luận xã hội đứng về phía Tổng thống Bill Clinton, khiến đảng Cộng hòa phải từ bỏ cuộc đối đầu. 

- Năm 2013, đảng Cộng Hòa cố gắng hủy bỏ tài trợ cho Đạo luật Bảo vệ bệnh nhân và chăm sóc đã dẫn đến việc Chính phủ Hoa Kỳ phải đóng cửa 16 ngày. Cuối cùng, đảng Cộng hòa đã từ bỏ việc tẩy chay và cho phép nhiều cơ quan khác nhau được tiếp tục hoạt động. 

- Lần đóng cửa dài nhất là từ cuối năm 2018 đến đầu năm 2019, kéo dài đến 34 ngày dưới thời Tổng thống Donald Trump về vấn đề liên quan đến kinh phí xây dựng bức tường biên giới với Mexico.

Bảng tổng hợp số lần Chính phủ Hoa Kỳ bị đóng cửa:

Nguồn: Tân Hoa xã

Tác động của việc Chính phủ đóng cửa lên nền kinh tế

1. Quy mô dịch vụ cho Chính phủ cung cấp

Trong thời gian Chính phủ đóng cửa, các hoạt động và dịch vụ của cơ quan thuộc Chính phủ sẽ được yêu cầu cắt giảm. Một số tổ chức có thể vẫn hoạt động bằng cách sử dụng nguồn tiền dự trữ, nhưng một khi số tiền này cạn kiệt, họ cũng sẽ đóng cửa. Những dịch vụ vẫn còn hoạt động trong thời gian này là những dịch vụ mà nếu bị đình chỉ sẽ gây nguy hiểm cho sức khỏe, tính mạng hoặc sự an toàn cá nhân của công chúng, bao gồm trong Cơ quan Phòng chống Ma túy (DEA), Cục Quản lý An ninh Vận tải (TSA), Cơ quan Hải quan và Bảo vệ Biên giới (CBP) và Cục Điều tra Liên bang (FBI).

Tuy nhiên, nhân viên thuộc những dịch vụ này có thể không được trả lương trong thời gian Chính phủ đóng cửa, một vài người có thể buộc phải nghỉ phép không lương, thậm chí là nghỉ việc tạm thời trừ khi một dự luật chi tiêu cụ thể được thông qua để tài trợ cho những giờ làm việc đó.

Những hoạt động vốn không sử dụng nguồn tiền của chính phủ vẫn có thể tiếp tục hoạt động, chẳng hạn như việc giải ngân các khoản thanh toán hưởng trợ cấp cựu chiến binh hoặc bảo hiểm thất nghiệp vẫn sẽ tiếp tục, vì các chương trình này nhận tiền từ ngân sách được dành riêng và kinh phí từ các khoản phân bổ tiên tiến của Quốc hội. Cục Dự trữ Liên bang và Bưu điện cũng sẽ tiếp tục hoạt động.

Khi Chính phủ đóng cửa, việc xử lý các khoản vay mới cho nhà ở, doanh nghiệp và giáo dục có thể sẽ mất nhiều thời gian hơn hoặc không thể xử lý. Các đơn xin trợ cấp An sinh xã hội mới và quá trình xử lý bảo hiểm thất nghiệp cũng sẽ chậm lại. Trợ cấp tử vong và hoàn trả chi phí đi lại sẽ không được trả cho gia đình còn sống của quân nhân thiệt mạng trong thời gian thực hiện nghĩa vụ quân sự.

Nếu việc chính phủ đóng cửa kéo dài đủ lâu, sẽ có thêm nhiều cơ quan đóng cửa hoặc giảm bớt các dịch vụ mà họ cung cấp cho công chúng nói chung và phần lớn người dân Mỹ sẽ bắt đầu thấy những tác động trực tiếp.

2. Công viên quốc gia, không gian công cộng và sân bay 

Hầu hết công chúng sẽ thấy tác động của việc Chính phủ đóng cửa trong việc giảm bớt các dịch vụ mà họ có thể mong đợi hoặc nhận được. Có lẽ hình ảnh trực quan nhất của những lần đóng cửa này là việc đóng cửa các công viên và di tích quốc gia. Cơ quan Công viên Quốc gia ước tính rằng việc chính phủ đóng cửa năm 2013 đã khiến chi tiêu của du khách trên toàn quốc thiệt hại 500 triệu USD. 

Một số sân bay cũng có thể gặp phải tình trạng gián đoạn và chậm trễ, chẳng hạn như trong đợt ngừng hoạt động năm 2019 khi các nhân viên kiểm soát không lưu làm việc không lương đe dọa nghỉ việc — một động thái đã giúp chấm dứt việc ngừng hoạt động. Văn phòng xét duyệt hộ chiếu ở một số khu vực nhất định cũng có thể đóng cửa, gây bất tiện cho những người có kế hoạch đi du lịch quốc tế.

3. Quy mô nền kinh tế chung 

Khi hoạt động của Chính phủ chậm lại hoặc ngừng hoàn toàn, tác động của nó cũng có thể lan sang các doanh nghiệp trong khu vực tư nhân. Có thể toàn bộ nền kinh tế sẽ mất tiền do sự gián đoạn hoạt động của chính phủ.  

Cụ thể, các nhân viên liên bang bị nghỉ phép phải cắt giảm chi tiêu của họ. Nếu một số lượng đáng kể các công chức liên bang bị cho nghỉ phép và không chi tiêu như mong đợi, thì doanh thu của các doanh nghiệp địa phương thường phục vụ họ có thể bị giảm, chẳng hạn như doanh nghiệp cung cấp văn phòng phẩm cho các cơ quan liên bang. Các hoạt động kinh doanh như khách sạn, nhà hàng và các dịch vụ khách sạn khác phục vụ du khách đến các công viên và di tích quốc gia Hoa Kỳ sẽ mất hoạt động kinh doanh trong thời gian ngừng hoạt động. 

Hơn nữa, các ngân hàng, mặc dù không do chính phủ kiểm soát, nhưng không thể truy cập thông tin họ cần để xử lý các đơn xin vay trong thời gian chính phủ đóng cửa. Ví dụ: các ngân hàng phải có khả năng xác minh thu nhập được nộp trong hồ sơ thuế của người nộp đơn trong quá trình đăng ký khoản vay. Điều này cũng có thể tạo ra tiếng vang trong toàn bộ nền kinh tế vì phí mà các ngân hàng tính để xử lý các khoản vay ảnh hưởng đến doanh thu của ngân hàng và cuối cùng, việc không có khả năng tài trợ cho một ngôi nhà mới sẽ ảnh hưởng đến toàn bộ thị trường nhà đất. 

Cái giá phải trả bao gồm tăng tỷ lệ thất nghiệp, tăng chi phí vay, giảm tốc độ tăng trưởng tổng sản phẩm quốc nội (GDP) và thúc đẩy sự bất ổn nếu chúng kéo dài. Trong lần đóng cửa gần đây nhất vào năm 2018-2019, Văn phòng Ngân sách Quốc hội ước tính rằng khoảng 0.4% GDP hàng quý đã bị cắt giảm trong khoảng thời gian 5 tuần và các ước tính khác từ thập kỷ trước cho thấy mức lỗ tiềm năng là 0.1%-0.2% từ mức tăng trưởng GDP hàng quý cho mỗi lần đóng cửa. Nếu chính phủ đóng cửa vào ngày 1/10, theo Ernst & Young, mỗi tuần chính phủ Mỹ đóng cửa có thể khiến nền kinh tế nước này thiệt hại 6 tỷ USD và làm giảm tốc độ tăng trưởng tổng sản phẩm quốc nội 0.1 điểm phần trăm trong quý 4 năm 2023.

Nguồn: Bloomberg, Edward Jones

Vào năm 2019, các hoạt động sáp nhập công ty đang chờ xử lý đã bị chậm lại do Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch (SEC) không có đủ nhân viên và các đợt phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO) bị tạm dừng sau khi SEC ngừng xem xét và phê duyệt hồ sơ.

Việc đóng cửa cũng khiến tình hình kinh tế Mỹ trở nên không rõ ràng. Trong trường hợp như vậy, Cục Thống kê Lao động ngừng công bố dữ liệu, chẳng hạn như các số liệu chính về lạm phát và thất nghiệp, khiến Cục Dự trữ Liên bang (Fed) và các nhà đầu tư gặp khó khăn trong việc hiểu rõ nền kinh tế và đưa ra quyết định liên quan như lúc này, Fed đang ở thời điểm then chốt trong chiến dịch chống lạm phát cao.

Năm 2023, chính phủ Mỹ cũng đứng trước nguy cơ phải đóng cửa vào ngày 1/10 nếu các nghị sĩ Đảng Cộng hòa và Dân chủ không đạt được thỏa thuận về ngân sách trong ngày 30/09. Khi việc đóng cửa xảy ra, tất cả những nhân viên thiết yếu nhất của chính phủ sẽ bị cho nghỉ việc tạm thời, ảnh hưởng đến 800,000 nhân viên liên bang trên toàn quốc.

Chính phủ đóng cửa ảnh hưởng lên khoản đầu tư của bạn như thế nào?

Nhiều người có thể lo ngại rằng việc chính phủ đóng cửa có thể tác động xấu lên thị trường chứng khoán. Tuy nhiên, thống kê cho thấy rằng điều đó đã không làm giảm hiệu suất thị trường trong trung và dài hạn mặc dù tạo ra một số biến động trong ngắn hạn.

Năm 1976, thời gian chính phủ Mỹ đóng cửa trung bình kéo dài 9.5 ngày và S&P đã tăng trung bình 0.3% trong thời gian chính phủ ngưng hoạt động. Trong 21 lần chính phủ Hoa Kỳ đóng cửa trước đó, S&P 500 giao dịch ở mức cao hơn 11 lần và thấp hơn 9 lần.

Trong đợt đóng cửa gần nhất kết thúc vào tháng 1/2019, chỉ số S&P500 đã tăng 10.3% và chỉ số này đã tiếp tục tăng thêm 23.7% trong 12 tháng sau đó. Trong một nửa thời gian chính phủ đóng cửa, cổ phiếu luôn thể hiện trạng thái tích cực và cao hơn trong hầu hết các trường hợp ba và sáu tháng sau đó.

Mặc dù việc đóng cửa có thể tác động trực tiếp đến giá cổ phiếu, nhưng vẫn có một số biện pháp thiết thực mà nhà đầu tư có thể thực hiện để giảm rủi ro ngắn hạn trong danh mục đầu tư chứng khoán của họ. Khi đó, nhà đầu tư có thể tìm kiếm cơ hội trong lĩnh vực quốc phòng và chăm sóc sức khỏe, hay những lĩnh vực phụ thuộc nhiều vào hợp đồng của chính phủ. Vì khi tin tức về việc đóng cửa được lan truyền, nó tác động lên giá cổ phiếu khiến chúng hoạt động kém hơn S&P500, từ đó mang đến cơ hội mua hấp dẫn hơn.

Kể từ năm 1995, cổ phiếu ngành quốc phòng S&P 500 đã tăng 5.2% trong thời gian chính phủ đóng cửa, trong khi cổ phiếu ngành chăm sóc sức khỏe tăng trung bình 2.3%.

Tuy nhiên, việc đóng cửa vào T10/2023 có thể khiến cơ quan xếp hạng tín dụng Moody’s hạ mức xếp hạng tín dụng nợ của Mỹ từ AAA xuống AA+ trong năm 2023 vì sự yếu kém của sức mạnh thể chế và quản trị của Mỹ so với các quốc gia được xếp hạng AAA khác. Điều đó có khả năng gây áp lực lên trái phiếu kho bạc dài hạn.