Đầu tư như thế nào khi lãi suất và lạm phát tăng?

Điểm nhấn chính:

- Nhà đầu tư lo lắng về việc lãi suất gia tăng và việc tăng lãi suất ảnh hưởng đến danh mục đầu tư của họ.

- Chiến thuật mua bán cổ phiếu khi lãi suất tăng:cân nhắc chọn cổ phiếu giá trị thay vì tăng trưởng, vì trong môi trường lãi suất cao, tăng trưởng là rất khó.

- Đầu tư gì an toàn nhất khi lãi suất và lạm phát tăng: đầu tư vào các trái phiếu có thời gian đáo hạn ngắn hơn do ít bị ảnh hưởng bởi sự thay đổi của lãi suất hoặc Hchuyển tiền vào tài khoản tiết kiệm có lợi suất cao hơn.

Câu chuyện về lạm phát

Lạm phát là gì, lạm phát là ngày hôm qua lương của bạn 10 triệu, bạn mua được 100 ổ bánh mì. Ngày hôm nay cũng số tiền ấy bạn chỉ mua được 80 ổ bánh mì. Nói cách khác đi, là mặc dù thu nhập của bạn không giảm, nhưng sức mua của bạn giảm.

Từ năm 2022, mối lo ngại về lạm phát luôn hiện hữu. Tại Mỹ, theo thăm dò ý kiến của hơn 2,000 người dân Mỹ, có tới khoảng 88% dân số đang lo ngại về lạm phát và lãi suất gia tăng. Hiện, lạm phát của Mỹ đang ở mức 8.5% vào cuối tháng 7, ghi nhận giảm so với tháng trước chủ yếu là nhờ giá xăng giảm.

Cục Dự trữ Liên bang (FED), vào tháng 7, đã ban hành tăng lãi suất với mức 0.75 điểm cơ bản lần thứ hai liên tiếp. Tính từ đầu năm tới nay, FED đã nâng lãi suất tổng cộng 2.25 điểm phần trăm. Và mới đây vào ngày 26/8, chủ tịch FED lại tiếp tục nhấn mạnh sẽ không ngần ngại tăng lãi suất thêm cho đến khi lạm phát của nước này giảm xuống.

Sau gần 8 tháng xảy ra nhiều biến động mạnh trên thị trường, nhiều nhà đầu tư vẫn đang lo lắng về việc lãi suất tiếp tục tăng và không chắc chắn rằng những sự thay đổi này sẽ ảnh hưởng như thế nào đến danh mục đầu tư của mình.

Trong bối cảnh lạm phát gây khó khăn lên nền kinh tế nói chung, sau đây là cách mà bạn có thể xem xét đối với danh mục đầu tư và cách quản lý chi tiêu của mình.

Chiến thuật mua bán cổ phiếu: Cân nhắc chọn cổ phiếu giá trị thay vì tăng trưởng

Khi lãi suất tăng, hầu hết các chuyên gia tài chính đều ưu tiên chọn những cổ phiếu có giá trị, là các cổ phiếu được giao dịch với giá thấp hơn giá trị tài sản, thay vì những cổ phiếu tăng trưởng, có tiềm năng tăng trưởng doanh thu lợi nhuận.  Đây là  chiến thuật mua bán cổ phiếu cơ bản khi lạm phát và lãi suất tăng.

Khi lãi suất tăng cao đồng nghĩa với chi phí kinh doanh cũng sẽ tăng lên, và điều này thường làm tổn thương đến các công ty tăng trưởng nhiều hơn. Còn đối với cổ phiếu giá trị, giá trị của chúng được dựa trên những dự đoán trong tương lai, do vậy sẽ bị ảnh hưởng ít hơn trong những biến động nhất thời ở thời điểm hiện tại.

Một số cổ phiếu giá trị trên thị trường Việt Nam như VNM, VCB, FPT… thường ít bị ảnh hưởng bởi lạm phát và lãi suất. 

Chọn kỳ hạn trái phiếu ngắn hơn cho danh mục đầu tư

Trong môi trường lạm phát cao, thường các ngân hàng trung ương phải tăng lãi suất để kiềm chế lạm phát. Do đó, giữ tiền của bạn trong các trái phiếu ngắn hạn là một chiến lược khôn ngoan. Tính an toàn và thanh khoản của trái phiếu ngắn hạn hoặc chứng chỉ tiền gửi ngắn hạn thường khá cao, và bạn có thể chuyển qua dài hạn khi lãi suất tăng cao.

Ngoài ra, vì lãi suất thị trường và giá trái phiếu chuyển động ngược chiều nhau, nghĩa là lãi suất cao hơn sẽ khiến giá trái phiếu giảm, nếu thời hạn của trái phiếu càng dài, trái phiếu sẽ càng nhạy cảm với việc tăng lãi suất, và giá của nó sẽ càng giảm. Thường ngay khi có dấu hiệu lạm phát (thường xảy ra sau chù ky chính phủ bơm tiền và để hỗ trợ nền kinh tế), có thể xem xét chuyển kỳ hạn dài hạn qua ngắn hạn.

Đầu tư gì an toàn nhất: Chuyển tới một tài khoản tiết kiệm có lợi suất cao hơn

Nếu bạn giữ tiền trong một tài khoản tiết kiệm cơ bản, hoặc tệ hơn là trong két sắt ở nhà, lạm phát sẽ làm xói mòn giá trị của những khoản tiền đó theo thời gian. Các khoản tiết kiệm dài hạn thường được đáo hạn tự động, và nếu bạn không để ý thì khoản tiết kiệm sẽ bị đáo hạn với lãi suất thấp và sẽ gây tổn thất cho bạn.

Trong môi trường lạm phát và lãi suất cao, đầu tư gì là an toàn nhất, đó chính là các khoản tiết kiệm dài hạn lãi suất cao.  Bạn chỉ cần chuyển những khoản tiền tiết kiệm ngắn hạn qua một tài khoản tiết kiệm có kỳ hạn dài hơn và lock-in mức lãi suất cao này trong dài hạn. Ví dụ trong thời điểm tháng  11 năm 2022, thanh khoản ngân hàng cạn kiệt và mức lãi suất nhiều ngân hàng lên đến 9-10%, nếu bạn vay tiền từ tài khoản tiết kiệm đang có, mở tài khoản tiết kiệm kỳ han 2-3 năm với mức lãi suất 9-10%, thì  bạn đã có một khoản đầu tư an toàn lợi nhuận cao.

Xem xét các khoản đầu tư thay thế

Nếu bạn đã có tiền tiết kiệm trong một tài khoản tiết kiệm có lãi suất cao và đã đầu tư vào thị trường chứng khoán. Nếu bạn có một danh mục đầu tư đa dạng, bạn có thể  xem xét đến các khoản đầu tư thay thế khác.

Bất động sản được xem là hình thức đầu tư tránh lạm phát phổ biến nhất tại Việt Nam hiện nay. Mua nhà hay bất động sản gắn liền với đất là một cách để đầu tư vào bất động sản. Ngược lại, mua chung cư thường là để ở nhiều hơn, và có khấu hao nên khả năng phòng chống lạm phát không tốt như nhà đất.

Giảm thiểu số dư nợ tín dụng

Tuy việc giảm số dư nợ tín dụng không phải là một mục trong quản lý đầu tư nhưng nó mang tính liên quan khá cao. Vì khi bạn quản lý tốt tài chính cá nhân của mình, bạn sẽ tiết kiệm được nhiều hơn cho việc đầu tư sinh lợi.

Trong một nền kinh tế có tỷ lệ lạm phát cao hiện nay (cao nhất kể từ đầu những năm 1980), người Mỹ đang phải vật lộn để theo kịp các chi phí leo thang mỗi ngày và phải dựa vào thẻ tín dụng để duy trì các hoạt động hàng ngày. Không chỉ ở Mỹ, ngay cả ở Việt Nam, số người sử dụng thẻ tín dụng cũng đã có mức gia tăng đáng kể. Cụ thể, cả nước hiện có trên 475,000 thẻ tín dụng nội địa đang lưu hành, tăng gần 62% so với cách đây 3 năm.

Trong môi trường tăng lãi suất, các thẻ tín dụng đều có lãi suất biến đổi, đồng nghĩa với việc tăng chi phí lãi vay. Nhìn chung, giảm nợ thẻ tín dụng là việc thật sự quan trọng đối với sức khỏe tài chính của bạn. Hãy giảm thiểu số dư nợ bằng ba cách sau đây:

- Lập ngân sách: giúp bạn biết mình đang tiêu tiền vào đâu và làm thế nào để phân tán những khoản tiền đó tốt hơn. Điều đó cũng sẽ giúp bạn xác định các khoản chi nào đang bòn rút tiền từ mục tiêu dài hạn của bạn.

- Giảm chi tiêu: là một bước cần thiết khi bạn đang cố gắng giảm nợ. Hãy đảm bảo loại bỏ tất cả các khoản chi không cần thiết, có thể chỉ là tạm thời cho tới khi ngân sách của bạn cân bằng trở lại.

- Thanh toán toàn bộ số tiền phát sinh: như vậy bạn có thể tận dụng 30 ngày lãi suất free mà không cần trả lãi.