Thiên vị thông tin dẫn đến quyết định đầu tư sai lầm

Điểm nhấn chính:

- Thiên vị thông tin xảy ra khi các cá nhân phụ thuộc quá nhiều vào nguồn thông tin sẵn có kể cả khi thông tin đó thiếu chính xác và không hợp lý. Đây là một trong những .

- Khuynh hướng xác nhận và thiên vị những tác động gần đây là hai trường hợp phổ biến của thiên vị thông tin. Hiểu và tránh thiên vị thông tin có thể giúp nhà đầu tư ra quyết định đầu tư tốt hơn, khách quan hơn.

Thiên vị thông tin xảy ra khi các cá nhân phụ thuộc quá nhiều vào một số thông tin hoặc dữ liệu chủ quan nhất định thường không phải là sự thật (facts), dẫn đến việc đưa ra những quyết định thiếu chính xác và không hợp lý dẫn đến sai lầm trong đầu tư chứng khoán. Sự thiên vị này có thể bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố, chẳng hạn như nguồn thông tin, loại thông tin và cách thông tin được trình bày.

Đối với các nhà đầu tư, thiên vị thông tin có thể ảnh hưởng đến quá trình ra quyết định trong việc lựa chọn các khoản đầu tư. Nguyên nhân của hiện tượng này là do con người có khuynh hướng tìm kiếm thông tin để xác thực quan niệm, ý kiến có sẵn của họ và khuynh hướng thiên vị những sự kiện xảy ra gần đây.

Trong thời đại hiện đại, mạng xã hội và các kênh giao tiếp được kết nối liên tục, điều quan trọng nhất là phải nhận thức được các loại thông tin mà chúng ta tiếp cận và cách chúng có thể hỗ trợ hay cản trở các quyết định đầu tư của chúng ta.

Ví dụ như bạn hay đi phở ở một của hàng gần nhà, nằm trong chuỗi nhà hàng. Cửa hàng nay rất đông khách, và bạn hình thành một kết luận là thương hiệu này làm ăn rất tốt. Khi nghe thông tin là công ty này sắp IPO, và một người môi giới tư vấn bạn mua cổ phiếu này. Lập tức bạn quyết đinh đầu tư và sau đó thấy công bố kết quả kinh doanh không tốt. Bạn xem lại thi thấy công ty có 30 của hàng nhưng chỉ có 1,2 cửa hàng có lời. Trong quá trình đi ăn phở bạn đã hình thành thiên vị thông tin thương hiệu này kinh doanh tốt dẫn đến quyết định đầu tư sai lầm.

Thiên vị thông tin - Sai lầm trong đầu tư chứng khoán

Với sự phát triển vượt bậc của mạng xã hội, con người có thể tiếp cận với lượng thông tin lớn hơn và dễ dàng hơn bao giờ hết, nhưng đồng thời cũng tiếp cận nhiều thông tin sai lệch dẫn đến những sai lầm khi đầu tư chứng khoán.
Ví dụ, một số người có thể đánh giá quá cao một bài báo hay một dòng tweet đơn lẻ, mà bỏ qua những bối cảnh lớn hơn về hoạt động của công ty hoặc thị trường nói chung. Hoặc một nhà đầu tư có thể chỉ tập trung vào việc tìm kiếm thông tin nhằm xác nhận niềm tin đã có sẵn về một công ty hoặc thị trường rộng lớn hơn, và bỏ qua những bằng chứng mâu thuẫn.

Ngoài ra, nhà đầu tư có thể sử dụng những loại thông tin không liên quan để ra quyết định đầu tư và mắc sai lầm trong đầu tư chứng khoán. Chẳng hạn, biến động hàng ngày của giá cổ phiếu thường bị ảnh hưởng bởi tâm lý chung của thị trường, nhưng điều này không hoàn toàn phản ánh triển vọng dài hạn của một công ty cụ thể. Tương tự, kết quả hoạt động trong quá khứ của một công ty không phải là chỉ số đáng tin cậy để dự báo kết quả hoạt động trong tương lai của công ty, do môi trường và hoàn cảnh kinh doanh thay đổi và phát triển theo thời gian.

Theo nghiên cứu của Brad M. Barber và Terrance Odean, hai nhà kinh tế học hành vi, phát hiện ra rằng các nhà đầu tư cá nhân ít giao dịch hơn và không chú ý nhiều đến tin tức thị trường, đạt được lợi nhuận cao hơn so với những người giao dịch thường xuyên và luôn chú ý nhiều hơn đến tin tức.

Ba loại thiên vị thông tin phổ biến

1. Thiên vị do những tác động gần đây:Các nhà đầu tư có xu hướng tin vào những chuyện thường xuất hiện gần đây có thể tiếp tục xuất hiện trong tương lai. Và họ phụ thuộc quá nhiều vào thông tin sẵn có, chẳng hạn như tiêu đề tin tức hay bài đăng trên mạng xã hội. Tuy nhiên, điều này có thể dẫn đến một cái nhìn không đầy đủ về bối cảnh đầu tư, do các thông tin quan trọng thường không dễ dàng truy cập hoặc không được báo cáo rộng rãi.

2. Khuynh hướng xác nhận: Hiện tượng này xảy ra khi con người cho rằng suy nghĩ của bản thân họ là đúng và có xu hướng tìm kiếm, tiếp nhận, và ghi nhớ những thông tin củng cố cho quan điểm của mình. Đồng thời, những thông tin đi ngược lại với niềm tin thì sẽ không được đánh giá cao hoặc bỏ qua hoàn toàn.

3. Thông tin bất đối xứng:Hiện tượng này xảy ra khi một bên tham gia giao dịch có nhiều thông tin hơn hoặc tốt hơn bên kia. Trong một số trường hợp, thông tin bất cân xứng có thể dẫn đến thất bại thị trường.

Tránh thiên vị thông tin trong đầu tư và hạn chế những sai lầm khi đầu tư chứng khoán

Sau đây là các mẹo có thể giúp bạn tránh tình trạng sai lệch thông tin trong đầu tư:

Hạn chế tiếp xúc với tin tức trên mạng xã hội: Mặc dù việc cập nhật thông tin là điều cần thiết, nhưng việc tiếp xúc quá nhiều với tin tức tài chính, đặc biệt là trên các trang mạng xã hội và diễn đàn, có thể làm tăng nguy cơ sai lệch và làm nhiễu loạn thông tin. Bạn nên chọn lọc và đánh giá khách quan các nguồn tin tức mà bạn theo dõi, và dành thời gian để kiểm tra độ chính xác của tin tức đó.

Đa dạng hóa nguồn thông tin: Việc thu thập thông tin từ nhiều nguồn khác nhau, bao gồm cả những nguồn mà bạn thích hay không có hứng thú nhưng biết là sẽ có ích, có thể giúp giảm thiểu tác động của bất kỳ thông tin nào đối với chiến lược đầu tư tổng thể của bạn và cung cấp nhiều thông tin đối xứng hơn.

Có cái nhìn khách quan và tổng thể: Nếu mục tiêu đầu tư của bạn là dài hạn, thay vì tập trung vào các biến động ngắn hạn trên thị trường hoặc các sự kiện tin tức, bạn nên tập trung vào sức khỏe tài chính cơ bản và triển vọng kinh doanh của công ty, để tránh bị ảnh hưởng bởi những cảm xúc như sợ hãi hoặc tham lam làm ảnh hưởng đến quyết định của mình.

Tìm kiếm lời khuyên chuyên nghiệp: Bạn cũng nên tham khảo ý kiến của cố vấn tài chính hoặc chuyên gia đầu tư, những người có thể giúp bạn đưa ra các quyết định đầu tư sáng suốt.

Những thành kiến khác ảnh hưởng đến đầu tư

Nhiều nghiên cứu tài chính hành vi đã chỉ ra một số thiên kiến trong nhận thức có thể ảnh hưởng tiêu cực đến các quyết định đầu tư. Một số ví dụ bao gồm sự tự tin thái quá, chạy theo xu hướng, sợ mất mát/thua lỗ, hiệu ứng neo theo và điều chỉnh dẫn đến những sai lầm khi đầu tư chứng khoán.