Thuế thu nhập: Thuế thu nhập doanh nghiệp

Điểm nhấn chính: 

- Thuế thu nhập doanh nghiệp áp dụng cho mọi loại doanh nghiệp, kể cả doanh nghiệp nước ngoài có hoạt động tại Việt Nam. 

- Các doanh nghiệp ở Việt Nam chịu thuế TNDN với mức thuế suất tiêu chuẩn là 20%, có thể thay đổi cho các ngành như dầu khí.   

Thuế thu nhập là gì? 

Thuế thu nhập (Income tax) là thuế đánh vào cá nhân hoặc tổ chức (người nộp thuế) đối với thu nhập hoặc lợi nhuận mà họ kiếm được (thường gọi là thu nhập chịu thuế). 

Theo luật, người nộp thuế phải khai thuế thu nhập hàng năm để xác định nghĩa vụ thuế của mình. Thuế suất có thể thay đổi tùy theo loại hoặc đặc điểm của người nộp thuế và loại thu nhập. 

Hãy cùng tìm hiểu về Thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN) trong bài này.   

Thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN) 

Tại Việt Nam, thuế thu nhập doanh nghiệp (Corporate Income Tax, CIT) được nộp bởi các đơn vị kinh doanh thuộc mọi thành phần kinh tế, kể cả các các tập đoàn nước ngoài có hoạt động sản xuất, kinh doanh tại Việt Nam. 

Thuế TNDN là loại thuế trực thu được đánh vào lợi nhuận mà các công ty hoặc tổ chức kiếm được. Nói chung, 'lợi nhuận kiếm được' đề cập đến tổng doanh thu của công ty trừ đi chi phí.    

Thuế suất và cách tính thuế 

Thuế suất thuế TNDN tiêu chuẩn áp dụng đối với doanh nghiệp ở Việt Nam là 20% trên thu nhập tính thuế. 

Thuế suất đối với dầu khí và các ngành công nghiệp khai thác khác có thể dao động từ 32% - 50%. 

Thu nhập tính thuế = Tổng doanh thu - Chi phí được khấu trừ + Thu nhập khác - Lỗ chuyển tiếp - Thu nhập được miễn thuế 

Thuế TNDN phải nộp = [Thu nhập tính thuế - Khấu trừ lập Quỹ khoa học và công nghệ] x Thuế suất thuế TNDN   

Miễn, giảm trừ và ưu đãi thuế 

Nhiều công ty có vốn đầu tư nước ngoài và trong nước có thể đủ điều kiện nhận nhiều loại ưu đãi thuế hiện có ở Việt Nam, bao gồm kỳ nghỉ thuế (tax holiday) với mức thuế 17% đối với những dự án có vốn đầu tư nước ngoài đáp ứng nhiều tiêu chí hoặc thấp tới 10% thuế TNDN trong một số trường hợp đặc biệt. 

Ưu đãi thuế ở Việt Nam có thể được áp dụng cho nhiều thành phần khác nhau của nền kinh tế và theo nhiều phương thức khác nhau. Ví dụ như ưu đãi thuế cho:   

- Lĩnh vực: bao gồm doanh nghiệp công nghệ cao, phát triển phần mềm, giáo dục, y tế,... 

- Địa điểm: bao gồm các khu vực có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn, một số Khu kinh tế, một số khu công nghệ cao và các khu công nghiệp đã được phê duyệt. 

- Quy mô dự án: Các dự án sản xuất lớn đáp ứng bộ tiêu chí về vốn đầu tư, tạo doanh thu hàng năm, số lượng việc làm được tuyển dụng,... 

Kỳ nghỉ thuế (Tax holiday) và miễn thuế thường được áp dụng từ năm đầu tiên có lợi nhuận, hoặc năm tạo doanh thu thứ tư. Theo đó, doanh nghiệp sẽ có được một khoảng thời gian nhất định không cần phải đóng thuế (thường là 2-4 năm) hoặc được giảm 50% thuế trong khoảng thời gian đó. 

Đối với thuế suất ưu đãi, các doanh nghiệp có thể được giảm thuế suất thuế TNDN hiện hành xuống từ 10 đến 17% và áp dụng từ 10 năm đến vô thời hạn đối với một số dự án nhất định. Hiện nay, thuế suất thực tế đối với doanh nghiệp FDI trong thời gian ưu đãi bình quân là 12.3%, một số tập đoàn lớn thậm chí chỉ bị đánh thuế vài phần trăm. 

Để được ưu đãi hay khấu trừ thuế, chi phí của doanh nghiệp phải: 

- Liên quan đến việc tạo ra doanh thu 

- Phát sinh liên quan đến hoạt động kinh doanh được phép kinh doanh của công ty 

- Có hóa đơn hoặc chứng từ liên quan phù hợp 

- Trường hợp chi phí từ 20 triệu đồng trở lên, thanh toán bằng hình thức không dùng tiền mặt (tức là chuyển khoản). 

Ngoài ra, Chính phủ thường xuyên đưa ra các ưu đãi dành cho doanh nghiệp nhỏ và vừa (SMEs) để có thể giảm mức thuế suất cơ bản áp dụng trong các năm tính thuế cụ thể.   

Quyết toán thuế TNDN 

Thuế TNDN tạm tính được tính và nộp hàng quý, căn cứ vào ước tính kết quả kinh doanh quý, chậm nhất là ngày cuối cùng của tháng tiếp theo kể từ cuối quý.

Tổng số thuế TNDN tạm nộp của 4 quý trong năm tính thuế không được thấp hơn 80% (“quy định 80%)” trên tổng số thuế TNDN phải nộp trong năm. Nếu thiếu sẽ bị tính lãi chậm nộp tính từ thời điểm hết hạn nộp thuế TNDN tạm tính của quý 4. 

Việc kê khai, tính và nộp thuế TNDN vào cuối kỳ hàng năm, gồm tờ khai thuế TNDN cuối năm và báo cáo tài chính đã được kiểm toán, phải được nộp chậm nhất vào ngày cuối cùng của tháng thứ 03 tính từ ngày kết thúc năm dương lịch hoặc năm tài chính. Ngoài ra, thời hạn quyết toán thuế GTGT đối với doanh nghiệp là 60 ngày kể từ ngày kết thúc năm tài chính.   

Những điều cần lưu ý khác 

Kết chuyển lỗ ròng 

Cơ sở kinh doanh không có lãi trong năm tài chính sau quyết toán thuế có thể được chuyển số lỗ đó vào thu nhập chịu thuế của các năm sau. Các khoản lỗ có thể được chuyển sang năm tiếp theo trong thời gian tối đa là 5 năm. 

Các khoản lỗ không thể được chuyển ngược lại các năm tính thuế trước đó trong bất kỳ trường hợp nào. 

Thẩm quyền nộp thuế 

Doanh nghiệp phải nộp thuế tại địa phương nơi đặt trụ sở chính. Trường hợp doanh nghiệp có cơ sở sản xuất hạch toán phụ thuộc (bao gồm cả cơ sở gia công, lắp ráp) hoạt động trên địa bàn tỉnh, thành phố khác nơi đóng trụ sở chính thì số thuế được tính và nộp ở cả nơi doanh nghiệp đặt trụ sở chính và nơi doanh nghiệp đóng trụ sở chính. địa phương nơi có cơ sở sản xuất. 

Số thuế TNDN phải nộp cho tỉnh, thành phố nơi cơ sở sản xuất hạch toán phụ thuộc được xác định bằng số thuế TNDN phải nộp trong kỳ nhân với tỷ lệ chi phí của cơ sở sản xuất trên tổng chi phí của doanh nghiệp.   

Doanh nghiệp nộp thuế nhiều nhất năm 2022 

Ngày 16/10/2023, Tổng cục Thuế ban hành Công văn 4586/TCT-KK về việc công bố “Danh sách V1000 doanh nghiệp nộp thuế TNDN lớn nhất” trong năm 2022, chiếm 58.2% tổng thu ngân sách về thuế TNDN. 

Trong đó, top 10 doanh nghiệp lần lượt là: 

1. Ngân hàng TMCP Việt Nam Thịnh Vượng (VPBank) 

2. Tập đoàn công nghệ - Viễn thông quân đội (Viettel) 

3. Công ty Honda Việt Nam 

4. Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank) 

5. Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam (Agribank) 

6. Tổng công ty Khí Việt Nam – CTCP (PV GAS) 

7. Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển (BIDV) 

8. Công ty TNHH Samsung Electronics Việt Nam Thái Nguyên 

9. Ngân hàng TMCP Quân đội (MB) 

10. CTCP Thế giới di động