Sử dụng lá chắn thuế để tối ưu hóa chi phí thuế thu nhập

 Điểm nhấn chính:

- Việc áp dụng lá chắn thuế cho phép doanh nghiệp không chỉ giảm thiểu số thuế phải nộp, mà còn tạo ra cơ hội để giữ lại và tái đầu tư dòng tiền, thúc đẩy tăng trưởng kinh doanh.

- Lá chắn thuế mang lại lợi ích tài chính đáng kể, nhưng cần được sử dụng một cách cẩn trọng. Doanh nghiệp cần đánh giá kỹ lưỡng tác động của việc sử dụng các lá chắn thuế để tránh rủi ro tiềm ẩn.  

Khái niệm về lá chắn thuế

Lá chắn thuế (Tax Shield) là một công cụ hữu hiệu mà cả cá nhân lẫn doanh nghiệp có thể sử dụng để giảm thiểu nghĩa vụ thuế thu nhập. Về cơ bản, lá chắn thuế hoạt động thông qua việc sử dụng các chi phí hợp pháp để làm giảm thu nhập chịu thuế, qua đó giảm số thuế phải nộp cho nhà nước. Đây là một chiến lược tài chính phổ biến, giúp tối ưu hóa chi phí thuế và nâng cao hiệu quả kinh doanh.

Lá chắn thuế không chỉ giúp doanh nghiệp cắt giảm số thuế thu nhập phải nộp, mà còn hỗ trợ tăng giá trị tài sản cho các cổ đông bằng cách giảm chi phí phải trả cho cơ quan thuế. Việc hình thành lá chắn thuế cũng giải thích lý do các doanh nghiệp thường kết hợp giữa việc vay nợ và sử dụng vốn chủ sở hữu để tài trợ cho các hoạt động kinh doanh và giúp doanh nghiệp tiết kiệm được một khoản tiền đáng kể.  

Lá chắn thuế hoạt động như thế nào?

Lá chắn thuế là một phần quan trọng trong chiến lược tài chính tổng thể của cá nhân hoặc doanh nghiệp. Doanh nghiệp có thể “tình cờ” tận dụng lá chắn thuế khi mua sắm bất kỳ thứ gì và các khoản mua sắm này được tính như một phần chi phí cho doanh nghiệp. Tuy nhiên, bạn cũng có thể tiết kiệm thuế một cách có chủ đích bằng cách lập kế hoạch mua sắm sao cho tận dụng tối đa các lá chắn thuế.

Chẳng hạn, một doanh nghiệp đang cân nhắc việc thuê hay mua một tòa nhà. Việc vay thế chấp để mua tòa nhà sẽ tạo ra một lá chắn thuế vì lãi suất thế chấp có thể được khấu trừ thuế cho doanh nghiệp. Khi tính đến lợi ích từ lá chắn thuế này, việc vay thế chấp để mua tòa nhà có thể trở thành một quyết định dễ dàng hơn nhiều do lợi ích thuế mang lại.

Giá trị của lá chắn thuế phụ thuộc vào hai yếu tố chính: mức thuế suất hiệu dụng của doanh nghiệp và số tiền được khấu trừ.  

Lợi ích của việc sử dụng lá chắn thuế

Lá chắn thuế được áp dụng với nhiều mục đích khác nhau trong quá trình vận hành doanh nghiệp nhằm tạo ra các lợi ích về kinh tế:

1. Giảm áp lực về tài chính trong ngắn hạn: Lá chắn thuế giúp giảm thu nhập chịu thuế, từ đó giảm số thuế phải nộp ngay lập tức. Điều này giúp doanh nghiệp giảm gánh nặng thuế trong ngắn hạn, giữ lại được nhiều dòng tiền hơn cho hoạt động kinh doanh.

2. Tăng dòng kiền kinh doanh và đầu tư: Một số lá chắn thuế, như khấu hao, cho phép doanh nghiệp hoãn việc nộp thuế, giúp giữ lại dòng tiền để tái đầu tư và thúc đẩy tăng trưởng. Khi doanh nghiệp phát triển, khoản thuế phải nộp trong tương lai sẽ có tác động nhỏ hơn so với giai đoạn trước đó.

3. Lợi ích tài chính lâu dài và bền vững: Sử dụng các lá chắn thuế như chi phí lãi vay là một chiến lược hiệu quả để giảm thiểu nghĩa vụ thuế mà không cần hoãn lại. Những biện pháp này không chỉ giúp doanh nghiệp tối ưu hóa lợi nhuận ngay lập tức mà còn góp phần xây dựng nền tảng tài chính vững chắc cho sự phát triển lâu dài. Ngoài ra, việc áp dụng các chiến lược tài chính như này còn giúp doanh nghiệp duy trì sự linh hoạt trong quản lý dòng tiền và tối ưu hóa cơ cấu vốn, từ đó đảm bảo sự ổn định và tăng trưởng bền vững trong tương lai.  

Các loại lá chắn thuế

Lá chắn thuế có thể được thực hiện thông qua nhiều loại chi phí khác nhau, mỗi loại đóng góp vào việc giảm thiểu thu nhập chịu thuế theo cách riêng. Dưới đây là một số loại lá chắn thuế phổ biến mà cả cá nhân và doanh nghiệp đều có thể tận dụng để tối ưu hóa chi phí thuế:

1. Lá chắn thuế từ khấu hao tài sản: Khấu hao tài sản là một phương pháp kế toán cho phép doanh nghiệp phân bổ chi phí của tài sản hữu hình theo thời gian. Khi tính khấu hao, giá trị khấu hao này được trừ trực tiếp vào thu nhập chịu thuế, từ đó làm giảm tổng thu nhập chịu thuế. Điều này đặc biệt hữu ích với các doanh nghiệp sở hữu nhiều tài sản cố định, giúp họ giảm được khoản thuế phải nộp trong các kỳ kế toán.

2. Lá chắn thuế từ chi phí lãi vay: Chi phí lãi vay là số tiền lãi mà doanh nghiệp phải trả cho các khoản vay mượn. Trong nhiều trường hợp, chi phí này có thể được trừ vào thu nhập chịu thuế, tạo ra một lá chắn thuế hiệu quả. Đối với các doanh nghiệp sử dụng đòn bẩy tài chính cao, việc tận dụng chi phí lãi vay như một lá chắn thuế có thể làm giảm đáng kể số thuế thu nhập phải nộp​. Thêm vào đó, một lá chắn thuế từ chi phí lãi vay cũng có thể được sử dụng bằng cách ưu tiên sử dụng nợ vay thay vì đầu tư vốn. Khi sử dụng nợ, doanh nghiệp sẽ giảm thiểu việc đóng góp vốn từ chủ sở hữu, và lãi suất trả cho khoản nợ sẽ giúp che chắn lợi nhuận khỏi thuế​.

3. Lá chắn thuế từ chi phí nghiên cứu và phát triển: Chi phí nghiên cứu và phát triển (R&D) thường được các quốc gia khuyến khích nhằm thúc đẩy sự đổi mới và tiến bộ công nghệ. Chi phí này không chỉ giúp doanh nghiệp cải tiến sản phẩm và quy trình mà còn có thể được trừ vào thu nhập chịu thuế, mang lại lợi ích kép cho doanh nghiệp vừa giảm chi phí thuế, vừa tăng năng lực cạnh tranh​.

4. Lá chắn thuế từ chi phí phúc lợi nhân viên: Chi phí phúc lợi nhân viên bao gồm các khoản như bảo hiểm y tế, nghỉ phép có lương, và các khoản trợ cấp khác. Những chi phí này không chỉ giúp nâng cao đời sống nhân viên mà còn có thể được trừ vào thu nhập chịu thuế của doanh nghiệp. Điều này tạo điều kiện cho doanh nghiệp cung cấp các phúc lợi tốt hơn mà không bị tăng thêm gánh nặng thuế​.

5. Các khoản lỗ trong hoạt động doanh nghiệp: Mặc dù không doanh nghiệp nào muốn ghi nhận các khoản lỗ trong hoạt động ròng, nhưng chúng có thể đóng vai trò như một lá chắn thuế. Trong trường hợp doanh nghiệp của bạn ghi nhận lỗ, các khoản này có thể được mang sang các năm tiếp theo để bù đắp cho thu nhập kiếm được trong những năm đó.

Lá chắn thuế này là công cụ mạnh mẽ giúp giảm thiểu gánh nặng thuế thu nhập. Tuy nhiên, việc áp dụng cần phải cẩn trọng và tuân thủ đúng các quy định pháp lý để tránh những rủi ro không đáng có.  

Ví dụ về tận dụng “lá chắn thuế” từ lãi vay

Để hiểu rõ hơn về lợi ích trong việc tận dụng lá chắn thuế, Tititada sẽ giúp bạn tìm hiểu qua ví dụ sau.

Ví dụ, một doanh nghiệp cần huy động vốn kinh doanh. Với mức doanh thu dự kiến là 800 triệu đồng, doanh nghiệp có thể cân nhắc huy động khoảng 500 triệu để trang trải các chi phí. Giả sử khoản vay 300 triệu được ngân hàng áp dụng lãi suất 10%/năm và thuế suất thu nhập doanh nghiệp hiện hành là 20%. Tititada sẽ giúp bạn xem xét hai phương án sau đây:

Phương án 1: Doanh nghiệp không đi vay mà huy động 500 triệu đồng từ vốn chủ sở hữu.

Phương án 2: Doanh nghiệp vay 300 triệu đồng và huy động 200 triệu đồng từ vốn chủ sở hữu      

Như vậy, với phương án thứ 2 là vay 200 triệu, doanh nghiệp đã tạo ra lá chắn thuế.

- Giá trị lá chắn thuế được tính: Lá chắn thuế = Giá trị được khấu trừ thuế (chi phí lãi vay) x Thuế suất = 20,000,000 x 20% = 4,000,000

- Lá chắn thuế giúp giảm số thuế phải nộp xuống còn 36 triệu, thay vì 40 triệu như phương án 1.

- Hơn nữa, với phương án 2, chủ doanh nghiệp chỉ bỏ ra 300 triệu để có mức lợi nhuận 144 triệu, tương đương mức tỷ suất sinh lợi trên vốn chủ sở hữu (ROE) là 48.0%, vượt trội so với mức 32.0% của phương án 1 (bỏ ra 500 triệu thu về lợi nhuận 160 triệu).

Như vậy, việc xem xét kỹ lưỡng giá trị của lá chắn thuế có thể giúp doanh nghiệp đưa ra quyết định tài chính hiệu quả hơn.  

Các lưu ý trong việc sử dụng lá chắn thuế

Khi sử dụng lá chắn thuế từ lãi vay, doanh nghiệp cần thận trọng vì nếu hoạt động kinh doanh không đạt hiệu quả như dự kiến hoặc thậm chí thua lỗ, doanh nghiệp vẫn phải trả lãi vay. Trong tình huống này, lãi vay có thể trở thành gánh nặng lớn, làm tăng nguy cơ mất sạch lợi nhuận hoặc thậm chí chịu lỗ. Điều này xảy ra vì chi phí kinh doanh không những không giảm mà còn phải gánh thêm khoản lãi vay. Ngược lại, nếu doanh nghiệp sử dụng vay vốn, thì ngay cả khi kinh doanh không hiệu quả, doanh nghiệp vẫn có thể giữ lại được một phần lợi nhuận. Do đó, việc sử dụng lá chắn thuế từ lãi vay cần được xem xét cẩn thận, đặc biệt là trong các giai đoạn kinh doanh có nhiều rủi ro.

Đối với lá chắn thuế bằng cách áp dụng phương pháp khấu hao theo số dư giảm dần, mặc dù trong những năm đầu doanh nghiệp sẽ nhận được lợi ích lớn hơn từ việc giảm thuế, tuy nhiên trong các năm tiếp theo, lá chắn thuế này sẽ ngày càng trở nên yếu đi do mức khấu hao giảm theo thời gian. Điều này có nghĩa rằng đây chỉ là phương pháp giúp doanh nghiệp hoãn lại các nghĩa vụ thuế phải nộp để tạo lợi ích về dòng tiền trong ngắn hạn. Hơn nữa, việc áp dụng phương pháp khấu hao cũng sẽ bị phụ thuộc nhiều vào các chính sách về kế toán.

Ví dụ, tại Việt Nam, doanh nghiệp chỉ được trích khấu hao nhanh nhưng mức khấu hao không được quá 2 lần mức khấu hao được xác định bằng phương pháp đường thẳng.